6f/2 (34571)

رفتن به محتوا

6f/2 (34571)

منابع آلودگی هوا و کاربرد پرتو فرا بنفش و ازون

استفاده از پرتو فرابنفش چند سالی است که بصورت صنعتی کاربرد دارد .

در سالهای 1980 میلادی انواع زیادی از محصولات U.V. به بازار عرضه شد ولی کم کم در اثر افزایش توقعات مشتریها در ارتباط با کیفیت و سلامت فقط چند کشوری در سطح جهانی به تولید این کالا مبادرت می ورزند . امروزه استفاده از اشعه ماورا بنفش برای ضد عفونی ، پاستوریزه کردن و استریلیزاسیون آب و هوا بکار رفته و به عنوان یکی از بی خطرترین و نزدیکترین روشها به طبیعت به شمار می رود.

استفاده از گاز ازون بعنوان یک اکسید کننده قوی و عاملی برای تصفیه شیمیایی هوا و از یبن بردن بوهای نامطبوع نیز به تازگی مورد توجه قرار گرفته است و علی رغم برداشتهای غلط بتدریج مورد قبول واقع شده و کاربرد آن گسترده می شود . دستگاههای استفاده کننده از اشعه ماورا بنفش کم خرجترین ،‌ساده ترین و در عین حال کارآمد ترین دستگاههای ضد عفونی کننده به شمار می روند و می توانند به میزان 99/99 درصد میکروب ها ، ویروس ها ، قارچها و… را نابود کنند . از پرتو فرابنفش در ایران تنها در بیمارستان ها و آن هم بصورتی بسیار ناقص در اطاقهای عمل استفاده می شود . این شرکت برای اولین بار اقدام به استفاده از روش پرتودهی ماورابنفش و ازون دهی در جهت سلامت محیط زیست نموده است و مفتخر است که تاکنون در این راه گامهای بلندی در کشور عزیزمان برداشته و امیدمان آن است که این ره پر رهرو باد.

تمام موجودات زنده برای پیدایش و حفظ بقای خود به سه دسته ترکیبات اصلی نیاز دارند که عبارتند از آب ، اکسیژن و مواد غذایی . اهمیت آب و اکسیژن که از هوای موجود در جو پیرامون کره زمین به دست می آید بیشتر است بطوری که بسیاری از موجودات پست مانند موجودات تک سلولی در صورت در دسترس نبودن مواد غذایی تا مدتهای مدیدی به زندگی بصورت غیر فعال ادامه می دهند و یا گیاهان در طول روز تنها با دریافت آب ، دی اکسید کربن و انرژی نورخورشید به حیات خود ادامه داده و تولید اکسیژن می کنند و فقط در شب به اکسیژن نیاز دارند . خود انسان نیز در صورتی که آب به اندازه کافی در دسترس داشته باشد 3-2 ماه بدون غذا زنده می ماند .

متاسفانه فعالیت های روزافزون بشر بویژه پس از انقلاب صنعتی روزبروز بر آلودگی منابع آب افزوده و در مقیاسهای بزرگ سبب آلودگی هوا می شود . بنابراین حفظ این منابع از انواع آلودگیها یا رفع آلودگیها بروشهای گوناگون به یکی از دل مشغولیهای اصلی بشر تبدیل شده و گاه بصورت یک معضل در آمده است .

از جمله این آلودگیها ، آلودگیهای شیمیایی و میکروبیولوژیکی است . در این نوشتار ابتدا مروری مختصر بر منشا آلودگی هوا شده است وسپس به سازوکارهایی که طبیعت برای مقابله با این آلودگیها برگزیده است اشاره شده است . در ادامه از روشهای متداول و رایج مقابله با این آلودگیها سخن به میان آمده است و در نهایت روشهای جدیدی که الهام گرفته از طبیعت بوده و سالهاست در کشورهای پیشرفته از آنها استفاده می شود معرفی شده است .

2- منشا آلودگی هوا :

برای اینکه بدانیم منشا آلودگی منابع هوا از کجاست ابتدا باید بدانیم این آلودگی ها چه هستند .

هوای سالم هوایی است که میزان ذرات معلق آن از یک حد خاصی تجاوز نکرده و یک سری ترکیبات شیمیایی آن مانند دی اکسید کربن در یک محدوده خاص باقی مانده و یک سری آلاینده های شیمیایی مانند مونوکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن و گوگرد ترجیحا در آن ظاهر نشده و یا در حداقل مقدار مجاز قرار گیرد . همچنین وجود برخی از میکروارگانیسم ها در هوا خطرناک بوده و افزایش برخی دیگر از یک حدی معین خطرناک است . بنابراین آلودگی های هوا به صورت زیر دسته بندی میشوند .

1- آلاینده های شیمیایی

2- آلاینده های میکرو بیولوژیکی

3- ذرات معلق

منشا آلودگی هوا را می توان به سه دسته تقسیم کرد :

1- طبیعت

2- حیوانات

3- انسانها

برخی از فعل و انفعالات طبیعی مانند سیلابها ، آتشفشانها ، تغییر و تحولات لایه های پوسته زمین گاه در مقیاسهای بسیار بزرگی سبب آلودگی هوا می شود . بروز آتشفشانها در چند سال اخیر در برخی از کشورهای آسیایی شرقی و کاهش دید ناشی از آن برای پروازهای مسافربری که از طریق جراید به اطلاع عموم رسیده است ، خود شاهد این مدعاست.

بروز آتشفشانها سبب بیرون ریختن مواد معلق و گازهای شیمیایی در تناژهای بسیار بالایی می شود .

حیوانات در مقیاسهای کوچک بیشتر در حد آلودگی های میکروبیولوژیکی در آلوده کردن هوا موثرند . اما انسان در مقیاس وسیع ، بویژه پس از انقلاب صنعتی و با راه اندازی صنایع مختلف و استفاده از سوخت فسیلی ، بشدت باعث آلودگی هوا شده و روزبروز بر دامن این آلودگی ها می افزاید ، بطوریکه امروزه در مورد هوا بارها شاهد بحرانهایی در داخل کشور و خارج از آن بوده ایم .

1-2- طبیعت چه سازگاروکارهایی برای مقبله با آلودگی ها دارد ؟

دست توانای طبیعت به یاری پروردگار در طی سالیان متمادی چنان شرایط متعادلی را در کره خاکی ما حکم فرما نموده است که امکان زیستن برای انواع موجودات زنده با تنوع بسیار زیاد امکان پذیر شده است .

تمام پدیده های موجود در طبیعت نیز به یاری حفظ این شرایط پرذاخته و هر کجا که تعادل نظامها بر هم خورده با قدرت و در عین حال ظرافت خاصی تعادل دوباره برقرار می شود .

طبیعت برای پاک نگهداشتن هوا سازوکارهای متعدد و جالبی دارد . نور خورشید دامنه وسیعی از طیف الکترومغناطیس را از خود ساطع می کند . هر قسمت از این طیف خاصیتی داشته و کار ویژه ای انجام می دهد . اگر از طول موجهای بلند شروع کرده و به طرف طول موجهای کوتاه پیش برویم به ترتیب ابتدا امواج مادون قرمز را خواهیم داشت که انرژی گرمایی را فراهم می کند . سپس به محدوده کوچک امواج نورانی میرسیم که توسط چشم ما قابل رویت است . پس از آن امواج ماورا بنفش را داریم . این امواج برای حیات موجود بر روی کره خاکی تهدید آمیز است اما لایه ای از اکسیژن رقیق در سطوح بالای جو بخش عمده ای از این امواج با طول موجهای بسیار خطرناک را جذب و تبدیل به ازون و امواج مادون قرمز می نماید که هیچ نوع ضرری برای موجود زنده ندارد . باین ترتیب این لایه که به لایه ازون معروف است مانند فیلتری طبیعی عمل کرده و و تنها به بخش اندکی از امواج ماورا بنفش اجازه رسیدن به سطح زمین می دهد . این بخش اندک عمدتا وظیفه نگهداشتن تعادل میکروارگانیسمی موجود در سطح زمین و هوای اطراف آن را به عهده دارد .

پس از امواج ماورا بنفش ، امواج یونیزه کننده ، اشعه X و اشعه کیهانی را داریم که بسیار پرقدرت بوده و کار اصلی آن یونیزه کردن اتم گازهای موجود در لایه های فوقانی جو است .

این لایه های یونیزه شده چندین وظیفه به عهده دارند . اول از همه از نفوذ بیشتر امواج یونیزه کننده ، اشعه X و اشعه کیهانی جلوگویری می کنند . ثانیا با باردار کردن ذرات معلق موجود در جو تحتانی و نزدیک به زمین باعث تجمع این ذرات و گرد آمدن آنها پیرامون یکدیگر و ساخت ذرات درشت تر و در نهایت ته نشین شدن آنها می شود . به این ترتیب ذرات معلق نیز از هوا گرفته می شود . البته لایه های یونیزه شده خواص دیگری هم دارند که توضیح آنها در این بحث نمی گنجد.

در نهایت مقدار کمی ازون نیز در جو تحتانی و نزدیک به سطح زمین بر اثر تابش اندک پرتو ماورا بنفش خورشید و نیز بر اثر رعد و برق بوجود می آید که باعث طراوت و تازگی هوا و ازبین رفتن بسیاری از آلاینده های شیمیایی و کمک به از بین بردن میکروارگانیسمهای مضر می شود . بوی هوای پاک کوهستان و همچنین هوای پاکی که پس از هر رعد و برق استنشاق می شود مربوط به همین مقدار اندک ازون در سطح زمین است .

2-2- روشهای متداول و رایج برای مقابله با آلودگی هوا :

انسان در طول زندگی خود متوجه ضرر و زیانهای ناشی از آلوده شدن هوایی که استنشاق می کند شده است و روشهایی را برای مقابله با آنها ابداع و بکار برده است . برخی از این روشها الهام گرفته از طبیعت است . اما برخی را نیز طی پیشرفت تکنولوژی ابداع کرده است که گاهی ضرر و زیانهای ناشی از آنها بیشتر از منافع آنها است.

در تصفیه و ضد عفونی هوا روشهای فیزیکی و شیمیایی متفاوتی بطور مجزا یا توام بکار می روند .

از روشهای فیزیکی می توان فیلتراسیون ، ته نشین کردن ذرات و پرتو دهی فرابنفش را نام برد .

با فیلتراسیون بسته به نوع فیلتر بکار رفته ذراتی به درشتی گردوغبار تا ذراتی به اندازه ویروسها از هوا جدا می شوند . فیلترهایی که می توانند باکتریها و ویروسها را از هوا جدا کنند بسیار گران هستند.

ته نشین کردن ذرات روش دیگری برای جدا کردن ذرات معلق از هوا میباشد.

اینکار با استفاده از نیروی جانب مرکز ( گریز از مرکز ) دز سیکلونهای گوناگون و یا باردار کردن ذرات و سپس جذب آنها روی صفحات دارای بار الکتریکی انجام می شود .

اخیرا تلفیقی از روش فیلتراسیون و ته نشینی به وسیله باردار شدن ذرات به منظور جداسازی ذرات معلق بکار گرفته شده است .

با پرتو دهی فرابنفش به راحت ترین شکل ممکن بشرط طراحی مناسب تمام میکروارگانیسمهای مضر در هوا از بین می روند.

روشهای شیمیایی در تصفیه هوا کمتر کاربرد دارند اما می توان به روشهایی چون شستشوی شیمیایی هوا و ازون دهی اشاره کرد .

شستشوی هوا با آب و یا یک سری مواد شیمیایی به منظور انحلال و جدا کردن تعدادی از آلاینده های شیمیایی و مضر از هوا می باشد . کاربرد این روش بویژه در سیستمهای هواساز اماکنی که در شهرهای بزرگ قراردارند بسیار مهم است .

ازون دهی در حد استانداردهای مجاز به منظور ضد عفونی کردن هوا و از بین بردن تعدادی از آلاینده های شیمیایی و بوهای نامطبوع بکار می رود.

3-2- استفاده از روشهای جدید در امر تصفیه هوا

امروزه در کشورهای پیشرفته برای تصفیه و ضد عفونی منابع آب و هوا استفاده از روشهایی که با طبیعت سازگار باشند بطور روز افزون مورد توجه قرار می گیرد . کاربرد پرتو فرابنفش و ازون از این جمله بوده و هر دو بر گرفته از روشهایی است که طبیعت برای تصفیه و ضد عفونی منابع آب و هوا اختیار کرده است .

3 – تعریف

1-3- پرتو فرابنفش : پرتو فرابنفش طول موج بین 190تا 350 نانومتر طیف الکترو مغناطیس می باشد و انرژی آن تا حدی است که می تواند روی پیوندهای ملکولی اثر گذاشته و آنها را شکسته و پیوندهای جدیدی را پدید آورد . طول موجی که برای از بین بردن میکروارگانیسمها مورد نظرات است 254 نانومتر می باشد. در این طول موج رشته های وراثتی این موجودات شامل انواع باکتریها ، ویروسها ، قارچها ، مخمرها و جلبکها به هم جوش خورده و قدرت تکثیر از این موجودات گرفته می شود .

این طول موج خاص به طور مصنوعی با تخلیه الکتریکی درون بخار جیوه در لامپهای مخصوص مولد پرتوفرابنفش تولید می شود . در واقع این لامپها عصاره میکروب کش نور خورشید را تهیه می کنند.

2-3- ازون : ازون شکل سه اتمی اکسیژن است . گازی است با بوی نافذ با قدرت اکسید کنندگی بسیار بالا . در طبیعت با تابش پرتو فرابنفش نور خورشید و همچنین بر اثر تخلیه الکتریکی هنگام رعدو برق پدید می آید . بطور مصنوعی بوسیله طول موج 189-185 نانومتر لامپهای فرابنفش مخصوص تولید ازون ، تخلیه الکتریکی و روشهای الکتروشیمیایی تولید می شود .

خاصیت اکسید کنندگی زیاد این گاز سازوکار اصلی آن در مراحل مختلف تصفیه هوا می باشد .4 – کاربردها

1-4) کاربرد پرتوفرابنفش در تصفیه هوا

هوای یکی از عناصر اصلی برای بقای موجودات از جمله انسان است . بنابراین حفظ آن از انواع آلودگی هایی که ناشی از فعل و انفعالات طبیعت یا فعالیتهای بشری می باشد از مهمترین موضوعاتی است که مورد توجه می باشد . از جمله این آلودگی ها ، آلودگی به انواع میکروارگانیسم های مختلف می باشد.

ماهیت هوا طوری است که می تواند میکروارگانیسم های گوناگونی رادر خود ذخیره سازد و انتقال دهد. پالایش هوا از این میکروگانیسم ها از نظر حفظ یک سطح بهداشتی و استاندارد و نیز از بین بردن کامل آنها در مکانهایی خاص از اهمیت بسزایی برخوردار است.

در هوا میزان دوز لازم پرتوفرابنفش که برای از بین بردن میکروارگانیسم های موجود در هوا لازم است مشخص است . کاربرد مولدهای پرتو فرابنفش در مکانهایی مانند بیمارستانها ، صنایعی که پروسه تولید در آنها باید بدون حضور میکروارگانیسمها باشد مانند صنایع الکترونیک ، غذایی ، دارویی، ‌سرم سازیها و… سابقه ای دیرینه دارد .

شواهد علمی

2-4- منابع آلوده کننده هوا به میکروارگانیسم های مختلف :

منابع میکروارگانیسم هایی که هوا را آلوده می کنند بسیار متنوعند اما بطور کلی خاک ، آب ،‌انسانها و حاصل فعالیتهای آنها ( از جمله زباله و فاضلاب ) و حیوانات و فعالیت آنها از جمله مهمترین منابع آلودگی هوا محسوب می شوند .

3-4- روشهای از بین بردن میکروارگانیسم های هوازی :

برای از بین بردن میکروارگانیسم های هوا عمدتا روشهای فیزیکی بکار برده می شوند.

این روشها عبارتند از فیلتراسیون و پرتودهی فرابنفش . کاربرد روشهای شیمیایی رایج نیست با این حال می توان به کاربرد ازون اشاره که کرد با عث طراوت و تازگی هوا می شود .

پرتو دهی فرابنفش یکی از رایج ترین روشهای از بین بردن میکروارگانیسم های هوازی است .

در این روش از لامپهای مولد اشعه فرابنفش با حداکثر پرتو دهی در طول موج 7/253 نانومتر استفاده می شود .

هر چه تعداد دفعات تهویه هوا در یک زمان مشخص بیشتر باشد غلظت میکروارگانیسم های موجود در آن سریعتر پایین می آید . با یکبار گردش هوا از سیستم تهویه به دلیل رقیق شدن هوای ورودی توسط هوای خروجی ، 8/36 درصد از هوای آلوده قبلی در آن باقی می ماند.

بنابراین هر چه تعداد دفعات تعویض هوا و ورود هوای پاک فیلتر شده بیشتر باشد آلودگی کمتر می شود . از طرفی افزایش تعداد دفعات گردش هوا در سیستم های تهویه ، مشکل کوران و جریان نامطلوب هوا و سرو صدای زیاد حاصل از دستگاه تهویه را به دنبال خواهد داشت .

بنابراین با استفاده منطقی از پرتو فرابنفش می توان این مشکل را برطرف کرد . در واقع این روش می تواند مکمل روش فیلتراسیون باشد با توجه به اینکه فیلتراسیون برای گرفتن ذرات بزرگ ضروری است زیرا میکروارگانیسم های موجود بر روی ذرات بزرگ بدلیل پنهان شدن از پرتو فرابنفش از بین نمی روند.

برای ضد عفونی هوا دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد . در روش مستقیم مولدهای پرتو فرابنفش به صورت مستقیم در محیط نصب می شوند که کسی در محیط مورد نظر حضور نداشته باشد . روش غیر مستقیم به دو صورت انجام می شود . یا مولدها طوری در محل نصب می شوند که نور آنها مستقیم دیده نمی شود بلکه با انعکاس بر روی سقف و دیوارها نور آنها منتشر می شود . در این صورت افراد می توانند با لباسهای پوشیده وارد محوطه مذکور شوند . روش دیگر محصور کردن مولدها درون یک محفظه و بگردش در آوردن هوای محفظه بوسیله یک فن است . روش اخیر بهترین و منطقی ترین روش ضد عفونی هوا است که در آن افراد می توانند در محل نصب دستگاه و در حین روشن بودن آن در محیط حضور داشته و از هوای ضد عفونی شده بهره مند شوند.

چگونگی طراحی در هر دو روش بر کارایی نهایی بسیار موثر است اما عمدتا روش مستقیم موثرتر از روش غیر مستقیم است . اما در روش مستقیم در صورت تردد یا اقامت افراد در محیطی که پرتو فرابنفش در آن منتشر می شود باید به نکات ایمنی توجه شود . در این خصو ص لازم به تذکر است که سریعترین عارضه پرتو فرابنفش قرمزی پوست است که بیشترین قرمزی مربوط به طول موج 6/298 نانومتر می باشد ، اما خوشبختانه میزان قرمزی پوست حاصل از موج 7/253 نانومتر لامپهای تجارتی تقریبانصف میزان این اثر در طول موج 6/298 نانومتر می باشد .

فاکتورهای گوناگونی روی کارآیی این روش اثر می گذارند . اگر چه هنوز از نظر علمی توافق کلی روی این فاکتورها صورت نگرفته است اما چهار عامل زیر در عدم کارآیی موثر این روش شناخته شده اند :

1- طراحی نامناسب

2- دوز ناکافی اشعه

3- نقص در کنترل رطوبت

4- کثیف بودن لامپها

5- شواهد علمی :

سازوکار اثر پرتو فرابنفش روی میکروارگانیسم های هوازی اثر روی رشته های وراثتی آنها و از کار انداختن قدرت تکثیر سلولی می باشد .

تحقیقات و بررسیهای زیادی روی این روش انجام شده است . نتیجه این بررسیها نشان می دهد که با دوز متعارف پرتو دهی 40-18 میکرووات بر سانتی متر مربع به شرط رعایت اصول طراحی و ایجاد شرایط مناسب محیطی کاهش به میزان 99 درصد در جمعیت گونه های مختلف پزودوموناس ( Pseudomonas spp ) با سیلوس سوبتیلیس ( Bacillus subtilis ) استافیلوکوکوس اورئوس ( Staphylococcus aureus ) و همچنین کاهشی به میزان بیش از 99 در صد در جمعیت ویروسهایی چون آدنوویروسهای تایپ 2 ( Adenovirus type 2 ) کوکساکی ویروس ب ( Coxsackievirus- B ) ویروس آنفلوآنزا ( Influenza virus – A ) , و ویروس واکسینیا ( Vaccinia virus ) دیده شده است .

در یک نمونه از این بررسیها در اتاق عمل بیمارستانی در آمریکا در طول 29 سال پس از نصب سیستم فرابنفش نشان داده شده است که مرگ و میرهای ناشی از عفونت پس از جراحی از 06/1 درصد ( 19 مورد از 1782 جراحی ) به صفر مورد و بطور همزمان عفونت محل جراحی از 6/11 درصد به 25/0 در صد کاهش یافت .

6- مکانهای مورد استفاده :

کاربرد پرتو فرابنفش در کاهش شمار میکروارگانیسم های هوازی به منظور نگهداری وضعیت بهداشت هوای تنفسی و یا از بین بردن کامل آنها و ایجاد فضای عاری از میکروارگانیسم ( آسپتیک ) در پروسه های تولید ، مرحله نگهداری فرآورده های استریل و یا جلو گیری از نشر آلودگی هنگام کار ونگهداری میکروارگانیسم های خطرناک و گوناگون می باشد .

مکانهایی که به چنین شرایطی نیاز دارند عبارتند از :

الف : بیمارستانها و بخشهای مختلف آن مانند بخشهای جراحی ، دیالیز ، زایمان ، پرستاری ، فوریتهای پزشکی ، مراقبتهای ویژه ،‌راهروها و رختشویخانه ها .

ب- مطب پزشکان و متخصصین .

پ- محل تجمع افراد ماننند مدارس ، سربازخانه ها ،‌خوابگاهها ، سالن های غذاخوری ، سالنهای ورزش و سالنهای سینما‌، تاتر و کنسرت .

ت- صنایع گوناگون مانند صنایع غذایی ، دارویی ، الکترونیک و…

ث- آزمایشگاههای تحقیقاتی

ج – محل نگهداری و زاد و ولد انواع حیوانات مانند ، گاو ، گوسفند ، ماکیان و…

7 – کاربرد ازون در تصفیه هوا

ازون در امر تصفیه هوا به چند منظور می تواند به کار رود که عبارتند از :

1- ضد عفونی کردن هوا

2- از بین بردن بوهای نامطبوع

3- تبدیل سریع منواکسید کربن به دی اکسید کربن

4- اکسیداسیون آلایندههای شیمیایی و شکستن آنها به ترکیبات اولیه و بدون ضرر آنها از قبیل آب ، دی اکسید کربن و نیتروژن .

در هوایی که ما آن را هر روز استنشاق میکنیم ازون به میزان ppm 1/0 – 5/0 وجود دارد .

سازمان بهداشت جهانی حداکثر میزان مجاز تماس با ازون را ppm 05/0 – 03/0 ذکر کرده است .

ثابت شده که ازون تولید شده بوسیله مولدهای پرتو فرابفش مخصوص تولید ازون به دلیل اینکه حداکثر توان تولید آنها از حدود مجاز دانسته شده بیشتر نبوده و از تخلیه الکتریکی بطور مستقیم استفاده نمی شود بسیار مطمئن تر است . در صورت تولید گاز ازون بوسیله تخلیه الکتریکی مستقیم ، گازهای مضری مانند انواع اکسیدهای نیتروژن نیز به عنوان ناخالصی تولید می شوند .

کاربرد گاز ازون در تصفیه هوا در زمینه های زیر می باشد :

1- منازل ، مطب پزشکان ، متخصصان و ادارات .

2- آسایشگاهها ،‌سرای سالمندان و مبتلایان به امراض آسم و ریوی .

3- بیمارستانها و بخشهای مختلف آن مانند بخش جراحی ، دیالیز ، زایمان ، پرستاری ، فوریتهای پزشکی و مراقبتهی ویژه .

4- مساجد ، مدارس ، خوابگاهها ،‌سالن های غذا خوری ، ورزشی ،‌تاتر و سینما .

5- صنایع گوناگون مانند صنایع غذایی ، دارویی ،‌الکترونیک و…

6- آزمایشگاهها و مراکز تحقیقاتی …

7- محل نگهداری و زادو ولد انواع حیوانات مانند گاو ، گوسفند ، ماکیان …

8- مقایسه بین پرتو فرابنفش و ازون دهی در تصفیه هوا :

پرتو دهی فرابنفش روشی است ساده و موثر و بدون نیاز به استفاده از تجهیزات متعدد و پیچیده . در صورت رعایت یکسری اصول در طراحی ها و توجه به نکات ایمنی می توان بیشترین بهره را از این روش در تصفیه و ضد عفونی هوا برد . از آنجا که یک روش فیزیکی است هیچگونه اثری پس از اتمام مرحله پرتو دهی از خود به جای نمی گذارد و ترکیب آب یا هوای عبور کرده از مجاورت خودرا تغییر نمی دهد .

ازون گازی است ناپایدار که قابل حمل و نقل نیست پس باید در محل استفاده تولید شود.

بنابراین ازون دهی در منابع آب و فاضلاب نیاز به ژنراتورهای تولید ازون و اتاقکهای تماس دارد ،‌اما چون در محل تولید می شود هیچگونه خطری پرسنلی که در محل مشغول کار هستند از نظر نشت گاز و یا مشکلات حمل و نقل تولید نمی کند . با آموزش صحیح اپراتورهای مربوطه می توان با اطمینان کامل از فواید این روش بهره جست .

بدلیل قدرت بالای اکسید کنندگی و ضد عفونی کردن گاز ازون و نفوذ آن در محیط ، ثابت شده است که آزاد شدن این گاز در محیط در مقادیر مجاز سبب ضد عفونی سطوح در فواصل نسبتا دور از دستگاه نیز می گردد.

برای درک، بهتر مقایسه ای بین پرتو دهی فرابنفش و استفاده از گاز ازون از نظر موارد مصرف و ملاحظات اقتصادی ،‌راه بری و زیست محیطی در جدول ذیل ارائه شده است

شواهد علمی

9- دستگاههای ضدعفونی هوا و محیط

شرکت آردا در راستای طراحی و ساخت دستگاههای ضدعفونی هوا و محیط در مکانهایی که احتیاج به فضای عاری از میکروارگانیسم دارد مانند صنایع داروسازی ،‌بیمارستانها ،‌صنایع بسته بندی و تولید مواد غذایی ، مکانهای نگهداری میوه و سبزیجات دو سیستم شناخته شده به بازار عرضه می کند .

1-9- سیستم ضدعفونی مستقیم هوا ومحیط

استفاده متداول این سیستم در کانالهای تهویه بعد از فیلترها می باشد . ولی می توان از این سیستم در مکانهایی که محل تجمع مردم بوده و یا کسانی رفت و آمد می کنند و لباسهای حفاظتی به تن دارند استفاده کرد . کسانی که بدون لباس ایمنی از آنجا عبور می کنند باید اول لامپهای مولد را خاموش نموده و بعد از این مکان عبور نمایند.

برای استفاده بهینه از این سیستم بهتر است که دیوار و سقف کابینت یا اتاقی که این لامپها در آن استفاده می شود با رنگی پوشیده شود که انعکاس خوبی نسبت به اشعه ماورا بنفش از خود نشان می دهد. کارمندانی که در چنین محیطی کا ر می کنند و در معرض اشعه دهی مستقیم قرار دارند باید لباسهای حفاظتی که سر و گردن را بپوشاند و عینک و دستکش استفاده کنند . لباسهای ساخته شده نایلونی حفاظت کافی ندارد .

توجه : در صورتی که پوست بدون حفاظت در مقابل این اشعه قرار گیرد باعث تورم و آفتاب سوختگی می شود.

2-9- سیستم ضد عفونی غیر مستقیم هوا و محیط

این سیستم در مکانهایی استفاده می شود که محل تجمع مردم بدون لباس

حفاظتی می باشد. از بین بردن میکروارگانیسم ها در این مکانها با عبور هوا از روی مولد اشعه فرابنفش با استفاده از گردش طبیعی هوا ( Convection ) در محیط یا استفاده از پنکه ( FAN ) می باشد و به این ترتیب هوا را ضد عفونی می نماید .

در این سیستم قاب حفاظتی در زیر مولد اشعه نصب گردیده که اشعه تولیدی را بطرف سقف انعکاس میدهد . گرچه رنگهای معمولی نورهای با طول موج قابل دید را خوب انعکاس می دهد ولی انعکاس آنها برای اشعه ماورا بنفش ضعیف است ولی در هر صورت بهتر است که سقف با رنگی حفاظت شود ، که اشعه ماورا بنفش را جذب می نمایند.

توجه: در محیطی که از سیستم غیر مستقیم ضد عفونی هوا استفاده میشود احتیاج به استفاده از لباسهای مخصوص حفاظتی نمی باشد.

---

۰

راهبری نوشته‌ها

gl/l (1135)

رفتن به محتوا

gl/l (1135)

مظلومی به درازای تاریخ و پهنای گیتی

انسانی در میان دو دیوار بلندِ تحجّر و تمدن کاذب.

محبوسی در اعماق دو زندان: ندان جاهلیت و زندان بردگی مدرن

اسیر دو کمند: کمند اوهام و خرافات و کمند تعمت و افتراءآت.

مقهور دو فرهنگ، فرهنگ جاهلی و فرهنگ کلمات فریبنده به نام آزادی و بعنوان علم و تمدن و تساوی حقوق.

و بالاخره فریادگری بدون فریادرس! و مجرمی بدون ارتکاب جرم،

مظلومی به ظلم مضاعف و محروم از حقوق زندگی صحیح!

این عبارت های رقت انگیز تصویر کوتاهی است از وضع زنان در سطح پهناور جهان؛ و ما برای اینکه «دیدگاه اسلام دربارة زن» را بهتر درک کنیم و چهرة زن در قرآن مجید و در عصر نبوت و در فرهنگ اهل بیت عصمت (ع) را ببینیم، لازم است دور نمایی از تاریخ بشری در رابطه با زن را مورد توجه قرار بدهیم:

تارخی غم انگیز و تأسف بار

در «چین قدیم» پاهای دختران را از کودکی با باریکه ای از پارچه می بستندو در قالب فلزی قرار می دادند تا کوچک بماند و جذاب جلوه کند به همین جهت ، زن چینی با پیمودن مسیر کوتاهی خسته و عرق ریزان از نفس می افتاد و از حرکت وا می ماند.

برای زن چینی ازدواج نوعی معامله بود که والدین دختران خود را به هر کسی که می خواستند در برابر دریافت هدیه و پول تسلیم می کردند.

دختران از تحصیل علم و سواد محروم و ممنوع بودند و همیشه مورد ضرب و شتم و اهانت پدران و شوهران خود واقع و به کارهای سخت واداشته می شدند.

در هندوستان ، زن موجود طفیلی برای شوهر محسوب می شد و برای او بعد از مرگ شوهر زندگی را جایز نمی شمردند و زن را در روز چهلم شوهر در آتش انداخته می سوزاندند و بهترین زنان ، زنانی بودند که پس از مرگ شوهرانشان ، خود را در آتش بیندازند و بسوزانند.

و در مصر هرگاه آب رود نیل کم می شد دختر جوانی را زینت کرده در میان رود نیل می افکندند و غرق می کردند تا آب نیل زیاد شود.

در جزائر آفریقا زنان را مانند حیوانات، گلّه گلّه در معرض فروش در می آوردند.

در کلده و آشور رسم شوهر دادن دختران ، به این ترتیب بود که آن ها را به بازار برای فروش می بردند.

در جزیرة العرب وجود دختر در یک خانواده ننگ بزرگی محسوب می شد و زنی که فرزند اولش دختر بود قدم او را نامبارک می دانستند.

قرآن مجید وضع عربستان را با این عبارت بیان می کند:

؟

یعنی : هنگامی که به یکی از آن ها این بشارت می رسید که نوزاد دختری برای تو پا به عرصة وجود گذاشته است چهره اش از شنیدن این سخن ، سیاه می شد و خشم و ناراحتی در نهادش موج می زد و از شرم و خجالت خود ، از مردم دور می شد؛ یا آن دختر را با خواری و ذلّت نگاه می داشت و یا در خاک پنهانش می کرد؛ آگاه باشید که این ها قضاوت و دید بسیار بدی دارند.

و نیز گفتار قرآن حکیم: «؟

یعنی : هنگامی که دختران زندة در گور مورد سؤال – از طرف خداوند قرار بگیرند که به چه گناهی کشته شده اند؟

در همین رابطه است.

در ممالک به اصطلاح متمدن آن روز هم، کاری که نسبت به زنان انجام می دادند کمتر از ملت های وحشی نبود:

در روم زن از حق ارث به کلی محروم بود و همچنین در برابر ظلم و تجاوزی که نسبت به او انجام می شد – اعم از تجاوز مالی و غیر مالی – حق مراجعه به دادگاه و دفاع از خود را نداشت.

رومیان ، اساساً فقط برای مردان، روح انسانی قائل بودند و می گفتند ک زن دارای روح انسانی نیست.

در یونان ، زن را موجودی پست و پلید و شیطانی می دانستند.

در ایران هم رفتاری که با زن انجام می شد از رفتار ملل دیگر بهتر نبود.

نویسنده کتاب زن در حقوق ساسانی در کتاب خود می نویسد:

در امپراطوری ساسانی – بنابر قوانین متداول از قدیم – «زن» ، «مشخص» فرض نمی شد بلکه او را «شیء» ای می پنداشتند؛ به عبارت دیگر زن، شخصی که صاحب حق باشد به شمار نمی رفت، بلکه چیزی بود که می توانست مملوک کسی شناخته شود.

در کشورهای «اسکاندیناوی» یعنی سوئد، نروژ و دانمارک ، زن به طور کلی از حقوق اجتماعی و حق ارث محروم بود.

و در فرانسه در سال 586 میلادی پس از بحث های فراوان به این نتیجه رسیدند که زن نیز انسان است ولی برای خدمتگزاری مرد آفریده شده است.

در قانون مدنی ناپلئون و قانون قدیم فرانسه برای ارث بردن زن، شرائط بسیار زیادی را معتبر می دانستند که در نتیجه نود درصد زنان فرانسه از ارث محروم می شدند و در استرالیا و جزائر اقیانوسیه و آفریقا «زن» را در ردیف حیوانات اهلی که از آن ها برای به دست آوردن منفعت و سود بیشتر باید بهره گرفت می شمردند و برای او زندگی طفیلی قائل بودند.

کلام علاّمه طباطبائی

استاد بزرگوار ما آیت الله طباطبائی – اعلی الله تعالی مقامه – پس از اینکه نمونه هایی از رفتار ممالک و جوامع مختلف با «زن» در سطح جهان و در اعصار مختلف را نقل می کند می گوید: از آنچه که ذکر شد این نتیجه به دست می آید که:

معتقد بودند «زن» انسانی است در افق حیوانات (انسان درجة دوّم) که اگر او را آزاد بگذارند هرگز از شر و فساد او ایمن نمی توان بود و لذا باید همیشه تحت مراقبت باشد و در زیر چتر تبعیّت از مرد زندگی کند.

زن را جزء جامعه انسانی نمی دانستند و او را مانند «مسکن» و «غذا» شیءای می دانستند که جزء لوازم زندگی جامعه است.

برای «زن» هیچ نوع حق اجتماعی که به نفع او باشد قائل نبودند.

رفتار آن ها با «زن» بر اساس غلبة قوی بر ضعیف شکل می گرفت و زن ها را برای انجام کارهای زندگی خود استخدام و به آن ها بعنوان یک خدمتگذار نگاه می کردند.
سپس اضافه می کند: این ها که ذکر کردیم دیدگاه ملّت های غیر متمدّن بود و امّا ملت های متمدن علاوه بر آنچه که گفته شد، می گفتند: «زن» خلقتاً ضعیف است و هرگز نباید دارای استقلال باشد و از شرّ و فساد او هیچ وقت نباید ایمن بود.
بحثی در ریشه یابی این مظلومیّت

از آنچه ذکر شد این مطلب مسلّم گردید که «زن» در طول تاریخ قرون و اعصار متمادی، در سطح همة عالم مورد ظلم و فشار و سرکوبی قرار گرفته و شخصیت او مورد هتک احترام واقع شده است و در هیچ عصری از چنگال ظلم رهایی نیافته و نفس راحتی نکشیده است.

این نکته را نیز در نظر داشته باشید آنچه که تا اینجا گفته شد تاریخ زن قبل از اسلام است و اما تاریخ و چگونگی زندگی زن، بعد از اسلام را با توفیق خداوند بعداً مورد بحث قرار می دهیم.

اکنون به منظور بهتر روشن شدن مطلب لازم است بحث دیگری را با هدف ریشه یابی این مظلومیّت آغاز کنیم و ببینیم عامل اصلی این مظلومیت چه بوده است؟

قلمرو قدرت و فرهنگ

عامل اصلی «مظلومیت زن» را در دو قلمرو می توان خلاصه کرد:

قلمرو قدرت
مردانی که در اجتماع، حکومت و قدرت را در اختیار داشتند از قدرت خود سوء استفاده کرده، عرصة زندگی را از همه جهت بر «زنان» تنگ کرده بودند و به آن ها فرصت اظهار وجود نمی دادند.
«زن» مظلوم و مقهوری بود که نه در عرصة کار و اقتصاد به او میدان داده می شد که گامی در جهت ابراز استعداد خود بردارد و در رشته ای از رشته های اقتصادی، صنعت ، زراعت و تجارت به فعالیّت بپردازد و نه در عرصه علم و هنر و تحقیق ، قدرت و فرصت اظهار وجود داشت، مکتب ها و مدرسه ها و دانشگاه ها و به طور کلی مراکز علم و تحقیق همه و همه در انحصار ، پسران و مردان بود و زن ها نه در محضر استاد می توانستند بنشینند و نه حق قلم به دست گرفتن را داشتند، زندگی آن ها در زیر چتر ظلم و جهل و گوشة انزوار سپری می شد.

آن ها در صحنة حکومت و سیاست نیز جایگاهی نداشتند نه کسی آن ها را لایق پست و مقامی می دانست و نه کسی به آن ها فرصت اظهار رأی و نظر می داد و اگر مورد تجاوز و ظلم قرار می گرفتند هیچ دادگاهی به حرف آن ها گوش نمی داد و کسی به فریادشان نمی رسید و بالاخره همة سرنوشتشان به دست مردان ورق می خورد و در زندگی خود چاره ای جز تسلیم و رضا نداشتند.

قلمرو فرهنگ
باید توجه کرد که فرهنگ ، نقش مهمی در سازندگی افکار و عقائد مردم دارد و در حقیقت، فرهنگ های ملت ها قالب هایی هستند که طرز تفکرّها و جهان بینی ها و باورهای ملت ها در آن قالب ها ریخته و ساخته می شود.
بر این اساس، در فرهنگ های ملت ها قالب هایی هستند طرز تفکرّها و جهان بینی ها و باورهای ملت ها در آن قالب ها ریخته و ساخته می شود.

بر این اساس ، در فرهنگهای ملت های هان از آغاز، این فرهنگ غلط جا افتاده بود که «زن» ، «انسان درجة دوّم» است و خلقتاً انسانی است در سطح پایین ، حیله گر و بی وفا است ، مایة شرّ و بلا است.

این مطلب به اندازه ای مکرّر در مکرّر در نظم و نثر و ضرب المثلها و حکایتها و کتابها گفته شده بود که در اذهان و افکار عموم جا افتاده و رسوخ پیدا کرده بود، حتی زن ها نیز «خود باوری» را از دست داده و در روح آن ها «خود کم بینی» به وجود آمده، به این مطالب بعنوان یک سرنوشت، تن در داده بودند. در اینجا ما لازم نمی دانیم اینبحث را پیش بکشیم که آیا قلمرو قدرت سازنده و پدید آورندة ، قلمرو فرهنگ است یا بالعکس؟ ولی واقعیّت همان بود که ذکر گردید.

وضع فرهنگ ایران و قضاوت مردم این مملکت قبل از اسلام دربارة زن ها بی اندازه غمبار و تحقیرآمیز بوده است؛ زیرا ادبیات هر مملکتی آئینة افکار و عقاید مردم آن مملکت است؛ بنابر این وقتی که آثار ادبی ای که بعد از اسلام به وجود آمده و مسلماً تعالیم حیات بخش اسلام تا حدی در آن ها اثر گذاشته است نسبت به زنان این اندازه تحقیرآمیز باشد – که ذکر می کنیم و ملاحظه خواهید کرد – پس این تحقیرها و بدبینی ها قبل از اسلام بسیار غم انگیزتر و رقّت بارتر بوده است.
به عبارت دیگر، هنگامی که شعرا و سخن سرایانی مانند سعدی، نظامی، فردوسی و مولوی – که عبارات آن ها بعداً ذکر خواهد شد – با آنکه قرنها بعد از اسلام می زیسته اند و در آن پایه از علم و ادب بوده اند، این اندازه تحت تأثیر افکار جاهلی واقع شده و چهرة زن را مخدوش نشان داده اند، وضع فکر و فرهنگ مردم عادی بسیار پایین تر و بدتر بوده است.

با توجه به این جهات برای ما روشن تر خواهد شد که دین مقدس اسلام جایگاه بلند زنان را در همة ابعاد چگونه روشن نموده و چه تحول بزرگی ایجاد کرده و چه خدمت درخشانی به جامعة انسانیت انجام داده است.
یک فرهنگ غلط و ظالمانه
بالاخره در نتیجه نگرش های منفی و برداشت های بی اساس که کلمات شعرا و ادبا منعکس کنندة آن ها است و ذکر گردید، متأسفانه یک فرهنگ غلط و یک سنت ظالمانه ای به وجود آمد که سراپای آن نگرش منفی نسبت به «زن» بود؛ «زن» را موجودی پست و ناقص و شریر و شوم و منبع فتنه ها و شرور بشری معرفی کرد و تمام بلاها و رنج ها و عقب ماندگی ها که از عصر حضرت آدم ابوالبشر (ع) تاکنون گریبان گیر انسانها شده است را به زن ربط داد تقصیر همة آن ها را به گردن زن انداخت.

محتوای این فرهنگ این بود: حوا که یک زن بود باعث شد که آدم (ع) از میوة آن درختی که از خوردن آن نهی شده بود بخورد و در اثر ارتکاب چنین کاری آدم از بهشت برین اخراج شود و در نتیجه ، او و اولادش در این کرة خاکی گرفتار رنجها و بلاها بشوند. و اگر حوّا به آدم وسوسه نمی کرد آدم در بهشت می ماند و اولادش نیز در بهشت به وجود می آمدند و از نعمت های فراوان بهشتی بدون اینکه با دردسر و رنجهایی که در دنیا می بینند مواجه باشند ، به سر می بردند. و نخستین خونی که در روی زمین ریخته شد خون هابیل بود که به وسیله برادرش قابیل کشته شد و آن هم بواسطه زن بود. و از آن پس چون همة فتنه ها ریشه در مکر و حیلة زن دارد باید در تمام فتنه ها و مصیبت ها که دامن گیر بشریّت شده است، بدنبال رد پای زن رفت.

و «زن» مانند گرگ تیز دندان، کینهجو و مثل روباه ، حیله گر و مانند مار، زهردار است و از صداقت و وفا در او اثری نیست و کار او عهد شکنی است و «زن»، دو رو و دو چهره دارد ؛ ظاهر و باطن او فرق می کند و زن از دند، چپ آفریده شده است و تولد دختر نشانه بدبختی و داشتن دختر علامت ننگ و عار است و کشتن او موجب رستگاری است.

و به «زن» علم و خط نباید آموخت که شرّ دیگری بر شرّش افزوده می شود، و «زن» غیر از خودآرایی هنر ندارد؛ «زن» نظم و انضباط نمی پذیرد و مانند خروس بی محل است. و تعجب نکنید که متأسفانه همه این پندارها در این کتابها موج می زند که باید زدوده شود.

محروم ساختن زنان از علم و کمال

نتیجة این فرهنگ که بر اساس بدبینی و نگرش منفی و تحقیر زن به وجود آمده بود این شد که زنان از ورود به مراکز تعلیم و تربیت دور شدند و در جهل و بی سوادی ماندند و استعداد خداداد آن ها سرکوب شد و قوای فعال وجودی آن ها به سردی و خاموشی گرائید و دنیا شد دنیای مردان که تنها آن ها یکه تاز میدان شدند و در فنون و علوم در رشته های مختلف به مهارتهای قابل توجهی نائل آمدند. و در اثر این جریان نه تنها نصف اجتماع بشری در طی قرون و اعصار راکد و فلج شد بلکه خسارتها و ضررهای فراوانی چه از جهت رشد اخلاقی و تعلیم و تربیت و چه از لحاظ اقتصادی و ثروت مالی و چه از جهت سیاست و مدیریت به مجموع جامعه بشری وارد گردید (و همة اینها بر خلاف اسلام بود).

چه اینکه زنانی که درس نخوانده و از سواد علم و تربیت محروم مانده اند هرگز به ادارة صحیح امور خانه و زندگی و تربیت صحیح و متعالی فرزند خود نیز قدرت نخواهند داشت و روشن است مردانی که از دامان مادران با سواد و تربیت شده برنخاسته اند نمی توانند در راه رشد و ترقی گام بردارند و به تکامل لائق بشری نائل شوند.

البته در این میان بعضی از زنان استثناءاً در خانواده های علمی و اسلامی و یا به طور خود ساخته تکامل پیدا کردند و به ترقیات چشمگیر نائل شدند ولی این ها افراد نادری بودند و بحث ما در وضع نوع جامعه است.

هنوز بقایای بسیاری از این فرهنگ نادرست و ظالمانه متأسفانه بر بسیاری از جوامع حکومت می کند؛ ما برای نمونه س تا از آن ها را ذکر می کنیم:

تولد نوزاد پسر با نشاد و شادی و تولد دختر با سکوت وغم مواجه می شود!
هم اکنون در بسیاری از مناطق دنیا تولد «نوزاد پسر» با نشاط و شادی مواجه می شود و فضای ولادت را نشاد و سرور فرا می گیرد و با گفتن کلمات بشارت آمیز و تبریک و تهنیت ، شادمانی خود را ابراز می کنند ولی تولد «نوزاد دختر» با «دید منفی» مواجه می گردد و اندازه و سکوت بر فضای ولادت سایه می افکند و قیافه ها در هم کشیده و چهره ها عبوس می شود.
این جریانة بقایایی از همان فرهنگ نادرست جاهلیت است که قرآن مجید آن را مورد انتقاد قرار می دهد و می گوید:

هنگامی که به یکی از آنان بشارت تولد دختر داده می شد، چهره اش سیاه می شد و در دل او خشم و ناراحتی پدید می آمد.

این جریان غمبار ، یاد آور رسم عصر جاهلیت است که می گفتند: « ؟؟؟؟؟» یعنی خاک کردن دختران یک نوع کرامت و عزّت است.

دختر کُشی در جاهلیت مدرن
امروز چون در سایة پیشرفت علم پزشکی، تشخیص جنس جنین که پسر است یا دختر امکان پذیر شده است در بسیاری از مناطق به پزشک مراجعه می کنند و در صورتی که تشخیص این باشد که جنین دختر است، متأسفانه به ساقط کردن آن اقدام می نمایند.
در مجله مزین پیام زن می خوانیم:

«بر اساس اطلاعاتی که به دست آمده است در یکی از شهر های آسیایی، والدینی که جنس فرزند آیندة خود را می دانستند هشت هزار مورد سقط جنین وجود داشت که تنها در یک مورد آن ، جنس کودک پسر بوده است».

و نیز می خوانیم:

با استفاده از تکنولوژی پیشرفته در تشخیص جنسیّت نوزاد، مسألة دختر کش – بعد از آنکه تشخیص داده شد که جنین دختر است – در چین شایع است و همچنین موضوع باعث شده است که در چین تعداد مردان خیلی بیش از تعداد زنان باشد!

تعداد مردان آمادة ازدواج در جنوب و شرق آسیا تا سال 1399 به دو میلیون نفر خواهد رسید در حالی که برای آنان همسری یافت نمی شود.

همچنین در مجلة مذکور می خوانیم:

بر اساس یک گزارش تحقیقی که از سوی یک روزنامه نگار در هند انتشار یافته است هند تا آن سوی مرزهای کره هیچ زنی نمی خواهد که نوزاد دختر به دنیا بیاورد، هند و کشورهای فقیر مادرانی که دختر به دنیا می آورند آنچنان مورد بی اعتنایی قرار می گیرند که بسیاری از ایشان از گرسنگی و فقر می میرند.

در «کره» و کشورهای غنی تر ، زنان حامله با استفاده از وسائل پیشرفته پزشکی، جنس جنین را تشخیص می دهند و در صورت دختر بودن، آن را سقط می کنند، این گزارش می افزاید : ادامة این روند موجب خواهد شد کشورهای شرقی آسیا به زودی با کمبود یکصد میلیون دختر و در نتیجه کمبود زن برای ازدواج مواجه شوند.

جلوگیری از رسیدن به کمال ، ظلم است

می دانیم که اساساً هر استعداد طبیعی ، دلیل یک حق طبیعی است. وقتی در نظام آفرینش به یک موجود، استعداد و لیاقت کاری داده شد این به منزلة سند و مدرکی است که او حق دارد استعداد خود را به فعلیت برساند و منع کردن او از به کار انداختن استعداد خود، ظلم است.

بنابر این باز داشتن زن از کوشش های مفیدی که آفرینندة جهان هستی به او امکان آن را داده است نه تنها ستم به زن است بلکه یک نوع خیانت به اجتماع نیز می باشد زیرا او بواسطة به کار بستن استعداد ذاتی خود می تواند به مرتبة مهمی از کمال برسد و در نتیجه افراد دیگری را نیز به سوی کمال و رشد سؤق بدهد و موجب پیشرفت اجتماع بشری باشد.

عامل انسانی ، بزرگترین سرمایة جامعه است؛ زن نیز انسان است و اجتماع باید از کار و فعالیت این عامل و این نیروی با برکت بهره مند گردد؛ فلج کردن این عامل و تضییع نیمی از نیروی جامعه ، هم بر خلاف حق طبیعی زن است و هم بر خلاف مصلحت جامعه.

اگر میدان تحصیلی کمال برای زنان نیز فراهم می شد

اگر این ظلم عظیم صورت نمی گرفت و میدان علم و کمال از جهت فهنگ و سواد و از جهت اقتصاد و از جهت سیاست و مدیریت به همان نسبتی که برای مردان باز بود برای زنان نیز باز می شد و به آن ها فرصت و امکان داده می شد و مردان از این دیدگاه به زنان می نگریستند که آنها نیز مثل مردان انسان هستند، به طور مسلم همان طور که از میان مردان در هر عصری هزاران فقیه ، هزاران فیلسوف، هزاران ادیب ، هزاران راوی احادیث ، هزاران طبیب، هزاران جرّاح، هزاران هنرمند ، هزاران نویسنده و مولف و مصنف به وجود آمدند و به جامعه بشری و تمدن و فرهنگ انسانی و اسلامی خدمت کردند و گام هایی در راه علم و هنر و تکامل برداشتند، به همین نسبت هزاران زن در این رشته ها به وجود می آمد و جامعه را روشن می کرد و امروز با این کمبود مواجه نمی شدیم.

چهره زن در قرآن کریم

در روزگاری که در تمام فرهنگهای اقوام و ملل جهان «زن» بعنوان یک «موجود پست» و «طفیلی» و انسانِ درجه دوم مطرح بود و تلخی و محرومیت بر همه ابعاد و زندگی او چه سیاسی، چه فرهنگی و چه اقتصادی سایه افکنده و مورد بدبینی ها و آماج تهمتها بود و از هیچ روزنه ای بر افق زندگی او رشنایی نمی تابید، و همه درها بر روی او بسته بود، خورشید اسلام طلوع کرد و افق زندگی اور ا از کران تا کران روشن نمود و ندای عطوفت آمیز پیغمبر رحمت ، حضرت محمد مصطفی (ص) روح نشاط و امید در کالبد او دمید و راه ترقی و تکامل را به روی او از همه جهت باز کرد.

حضرتش موقعیّت مهم زن در اجتماع بشری و جایگاه بلند او و شایستگی ها و استعدادهای فراوانی را که دست آفرینش در وجود این موجود بدیع قرار داده است را گوشزد کرد و آیه هایی از قرآن مجید را در رابطه با معرفی مقام مهم زن و ارزش والای او برای مردم بیان نمود.

زن را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایستة همه کمالات و کرامت های انسانی است و شایستگی خلیفة الهی بودن را دارد معرفی کرد.

هرچند همة آیات قرآن مجید برای راهنمایی راه زندگی انسانها – مرد و زن – نازل گردیده است ولی به مناسبت بحث ما که موقعیّت زن از دیدگاه قرآن است می توان آیات مربوط به این بحث را در پنج موضوع خلاصه کرد:

آیات مربوط به جایگاه انسان در عالم هستی
آیاتی که دلالت بر این مطلب دارند که انسان در عالم آفرینش موقعیت مخصوص و جایگاه بندی دارد. انسان خلیفه خدا در روی زمین و مخلوق ممتاز و مورد تکریم خداوند است.
خداوند کریم سقف آسمان را برای خاطر انسان برافراشته و بساط زمین را زیر پای او گسترده، ابرها از آسمان برای خاطر انسان باران فرو می ریزند و زمین میوه های گوناگون پدید می آورد، خورشید و ماه و دریاهای متلاطم و مواج و نهرهای روان به نفع انسان به چنبر تسخیر کشانده شده است و وجود ظلمت آرام بخش شب و چهرة پرفروغ روز برای انسان است.

و بالاخره ابر و باد و مه و خورشید همه و همه کمر خدمت برای انسان بسته اند و روشن است که در این قبیل آیات که مربوط به عظمت و موقعیت ممتاز انسان در عالم هستی است محور و مدار انسان چه مرد و چه زن.

و در این مورد توجه به مضمون همین یک آیه کافی است:

؟

یعنی: «ما فرزندا آدم را گرامی داشتیم و آنان را بر صحرا و دریا مسلط ساختیم و از غذاهای پاکیزه برای آن ها روزی فراهم کردیم و آن هخا را بر بسیاری از مخلوقات خود فضیلت و برتری بخشیدیم.

خلقت ممتاز انسان چه مرد و چه زن
در قرآن مجید آیات فراوان از خلقت ممتاز انسان سخن می گوید و معلوم است که در این دسته از آیات نیز محور و مدار انسان است چه زن و چه مرد و ما برای نمونه 2 مورد را ذکر می کنیم.
الف- ؟

سوگند به جان انسان و آن پروردگاری که آن را کامل و مرتب آفرید و بر اساس فطرت ، راه گناه و انحراف و راه تقوا و پاکی را به او نشان داد، هر کس که نَفس خود را تزکیه کرد و پاکیزه ساخت رستگار شد و هر که آن را آلوده کرد به خسران و زیان دچار گردید.

روشن است که در این ایات منظور از نَفس که با عظمت مخصوصی از آن یاد شده است روح انسان است بدون تفاوت میان مرد و زن.

ب- ؟

سوگند به انجیر و زیتون سوگند به طور سینا – که محل وحی خداوند بر حضرت موسی (ع) است و قسم به این شهر مکه که محل امن و امان و مرکز وحی الهی به حضرت خاتم الدنبیا محمد مصطفی (ع) است.

باید توجه داشت که انجیر و زیتون غذای جسم انسان و وحی الهی با روح انسان مربوط است و خداوند هم به غذای جسم و هم به غذای روح به هر دو سوگند یاد می کند و این چهار سوگند برای بیان مطلبی در ارتباط با خلقت انسان است، و آن اینکه: ما انسان را در نیکوترین قوام آفریده ایم.

نکته: در اینجا باید به این نکته نیز توجه کنیم که ایات قرآن مجید دارای دو جنبه است: «جنبة ظاهر»

و «جنبه باطن» و به جنبة باطن تنها اهل بیت عصمت (ع) راه دارند و آن ها مار ا راهنمایی می کنند و در این مورد روایاتی از اهل بیت (ع) وارد است برخی از آن ها می گوید منظور از «تین و زیتون» در این سوره حضرت مجتبی و حضرت سید الشهداء (ع) و مقصود از طور سینین حضرت امیر مؤمنان (ع) و منظور از هذالبلد الأمین حضرت پیغمبر اکرم (ص) است.

و می توانیم قوام هر چیز رُکن و پایة هستی آن چیز است، بنابر این مفاد آیه این است که ما انسان را در آنچه که به انسانیت او مربوط می شود و رکن و پایه و امتیاز خلقت اوست از قبیل عقل ، فکر، اراده و چهره و اندام، همت ، حبّ جمال و کمال خواهی، در نیکوترین و کامل ترین کیفیّت آفریده ایم.

بر این اساس خداوند ، تمام آنچه را که به مرد از لحاظ خلقت انسانی او داده است عیناً همان مزایا را بدون تفاوت به زن هم عنایت کرده است.

فضیلت و برتری هر فرد بر فرد دیگر – چه مرد و چه زن – «تقوا» است.
این دسته از آیات قرآن مجید می گویند: هر انسانی – چه مرد و چه زن – از دو انسان دیگر که یکی از آن ها مرد و دیگری زن است یعنی پدر و مادر خود به وجود آمده است و هیچ فردی به فرد دیگر فضیلت و برتری ندارد مگر به تقوا.
این قبیل آیات در حقیقت به این دو مطلب دلالت دارند:

الف- همة انسانها – از لحاظ پیوند نسبی – به یک پدر و مادر می رسند و همه با هم برادر و خواهر می باشند و تفاوت هایی که با گذشت قرون و اعصار از جهت رنگ ها، نژادها، قبیله ها ، لهجه ها و لغت ها به وجود آمده است همه و همه از عوارض زندگی است؛ بنابر این نباید شما با توجه به اینکه همه از یک جنس و برادر و خواهر هستید و خدای شما هم یکی است با تکیه به این عوارض پا از دائرة وحدت و اتحاد بیرون بگذارید و راه اختلاف و نفاق و دشمنی با هم را پیش بگیرید.

ب- فضیلت و برتری تنها به تقوا است.

می دانیم که تقوا دارای درجات متعددی است و با درجات ایمان و علم و عقل و اخلاق معاشرتی با مردم و اعمال شایسته و ملکات فاضله مانند تواضع و صبر و حلم و شجاعت … ارتباط دارد و آن کسی که دارای درجه بالاتری از تقوا است – چه مرد و چه زن – بر کسی که در مرتبة پایین تر از تقوا است چه مرد و چه زن برتری دارد. بنابر این زنی که دارای مرتبة عالی تر از تقوا است – هر که باشد – بر مردی که در مرتبة پایین تر است – هر کس باشد – فضیلت و برتری دارد.

؟

ای مردم ما همة شما را از یک مرد و یک زن به وجود آورده ایم و شما را به این منظور گروه گروه و قبیله قبیله قرار داده ایم که شناخته شوید، – بدانید – گرامی ترین شما در نزد پروردگار با تقواترین شما و خداوند دانا و باخبر است – و از مراتب و درجات تقوای شما آگاه است.

الگوسازی قرآن مجید از زن و مرد
می دانیم که ذکر مثال در محاورات معمولی و همچنین در بیان مطالب و مباحث علمی نقش مهمی در تفهیم و درک مطالب دارد و چون قرآن کریم براساس محاورات معمول بشری نازل گردیده لذا در موارد بسیاری مثال هایی آورده است.
بر این اساس همان طور که نمونه هایی از مردان صالح مانند پیغمبران عظام (ع) و اولیای خدا بمنظور الگوسازی ذکر کرده و نمونه هایی از متمرّدین و گناهکاران مانند فرعون و قارون و سامری را برای بَزحَذر داشتن از پیروی از آن ها تذکر داده است، نمونه ها و مثال هایی از زنان شایسته برای الگوسازی آورده و مثال هایی از زنان گناهکار و منحرف را بمنظور برحذر داشتن از پیش گرفتن راه آن ها نیز مورد تذکر قرار داده است.

اینک برای نمونه توجه کنید:

؟؟

یعنی: خداوند برای کافران مثلی زد:

زن نوح و زن لوط را آن دو زن همسران دو نفر از بندگان صالح ما بودند ولی چون راه خیانت را در پیش گرفتند ، همسر پیغمبر بودن هیچ نتیجه ای به حال آن ها نبخشید و به آن ها از جانب خدا گفته شد: اینک به همراه کسامی که وارد آتش جهنم می شوند شما هم وارد آتش بشوید.

مرد و زن جفت یکدیگر آفریده شده اند
دسته پنجم از آیات قرآنی آیاتی است که دلالت بر این مطلب دارد که زن جفت مرد آفریده شده است.
در این مورد برای بیشتر روشن شدن این مطلب باید توجه کنیم که قرآن مجید در موارد متعددی این حقیقت را بیان می کند که خداوند موجودات را جفت آفریده است.

در رابطه با این موضوع در چند مورد جفت خلقت شدن گیاهان را مورد تذکر قرار داده است.

برای نمونه: ؟؟

یعنی : زمین را می بینی (در فصل زمستان) که خاموش و آرام است اما هنگامی که ما از آسمان «آب» را بر آن فرو می ریزیم به حرکت در می آید و نمو می کند و از هر نوع گیاه ، جفتی بهجت زا به وجود می آورد.

و نیز: ؟؟

یعنی: خداوند از آسمان آب را نازل کرد و در نتیجه جفت هایی از انواع گیاهان را از زمین رویانیدیم.

باید دانست که تذکر «جفت بودن گیاهان» تنبیهی از جانب خداوند در رابطه با ازدواج گیاهان است و دلالت دارد که در جهان گیاهان مانند عالم جانوران، نر و ماده بودن حکم فرما است و در نتیجه ارتباط آن ها با هم ، بارور شدن گیاه صورت می گیرد و گیاه جدیدی متولد می شود.

جفت بودن موجودات عالم یکی از دلائل توحید است

موضوع جفت بودن موجودات جهان یکی از براهین خداشناسی است، چه اینکه در میان دو چیز تا یک نوع ارتباط و احتیاج به هم وجود نداشته باشد نمی توانند جفت یکدیگر باشند و این جفت بودن دلیل آن است که آفرینندة حکیم و توانا با قدرت و حکمت خود این دو موجود را با هم هماهنگ کرده است تا جفت هم باشند و لذا آیه شریفه را با عبارت «لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ» اختتام می بخشد. یعنی : شما شاید متذکر قدرت خدا باشید.

باید توجه کنیم که موضوع جفت بودن زن و مرد و اینکه خداوند زن را جفت مرد آفریده است در چندین جای قرآن با تعبیرات مختلف از قبیل:

«وَخَلَقْناکُمْ اَزْواجاض» ما شما را جفت جفت آفریدیم.

«ثُمَّ جَعَلَکُمْ اَواجاً» خداوند شما را جفت جفت قرار داد.

«وَ اللهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ اَنفُسِکُم اَزْواجاً» «خداوند برای شما از جنس خودتان جفت قرار داد» ذکر شده است.

ولی در یک مورد تعبیر قرآن این است ؟؟

از جمله نشانه های حکمت و قدرت خداوند این است که برای شما از جنس خودتان جفتی آفریده تا با آن آرامش پیدا کنید و انس بگیرید و در میان شما محبت و عطوفت و مهربانی به وجود آورده است و در این موضوع برای متفکران عالم علائم قدرت و حکمت الهی پدیدار است.

نمونة دیگری از بی انصافی

در اینجا مناسب است که باز یک نمونه ای از بی انصافی و منفی نگری نسبت به زنان را که زبانزد بسیاری از منفی نگران است بشنوید.

این ها می گویند: حضرت آدم و حضرت حوا (ع) که در بهشت به سر می بردند و از جانب خدا از خوردن میوة مخصوصی منع شده بودند، شیطان در مقام وسوسه برآمد که آن ها را فریب بدهد تا از آن میوه بخورند.

اما او در این راستا اول به سراغ آدم (ع) رفت ولی وسوسه او در آدم تأثیر نکرد سپس به سراغ حوا رفت و او را در رابطه با خوردن آن میوه وسوسه کرد و او تحت تأثیر واقع شد و آدم (ع) را وادار به خوردن آن میوه کرد و در نتیجة آن لغزش، از بهشت اخراج شدند و به این زمین آمدند؛ بنابر این این حوا در این بلیّه مقصر است که یک زن است و او باعث این جریان گردید.

چند با آدم بلیس افسانه کرد

چونکه حوا گفت خور، آنگاه خورد

نقش زنان شایسته در موفقیت مردان بزرگ

و بالاخره برای اینکه با انصاف سخن گفته باشیم باید به این نکته – چنانکه در فصل چهرة زن در فرهنگ اهل بیت (ع) توضیح خواهیم داد – توجه کنیم که در جریان های زندگی مردان شایسته و موفق نوعاً یک زن شایسته و متعهد را در کنار آن ها می بینیم که در موفقیت آن ها این زن ها – خواه همسر آن ها است یا خواهر و یا مادر تأثیر فراوانی داشته اند و از این راه نقش مهم و منحصر زنها را در موفقیت مردان و پیشرفت جامعه به طور روشن می بینیم.

نقش زن ها در قیام ها و نهضت ها در کلام امام رضوان الله علیه

تاریخ این مملکت اسلامی سرشار از قیام و فداکاری زنان مسلمانی است که در مقاطع حساس کشور پیوسته نقش سازندة خود را ایفا نموده اند از باب مثال در جریان تحریم تنباکو و جریان مشروطه و مبارزه با استبداد، بانوان مسلمان چه نقش هایی آفریدند و چه حماسه هایی به وجود آوردند و در انقلاب اسلامی ایران همان طور که مردان متعهد در اصل انقلاب و در مدت 8 سال دفاع مقدس با فداکاری و شهادت طلبی و حماسه آفرینی نقشه های استکبار جانی را نقش بر آب کردند و سربلندی و اقتدار اسلامی و مملکت را فراهم ساختند، زنان متعهد این کشور نیز در تمام این جریانها نقش بسیار مهمی را ایفا کردند.

خوب است نقش زنان متعهد و مسلمان این مملکت در انقلاب اسلامی را از زبان بنیان گذار جمهوری اسلامی امام خمینی رضوان الله علیه بشنویم:

« در این نهضت زنان حق بیشتری از مردان دارند ، زنان مردان شجاع دامان خود بزرگ می کنند و قرآن کریم انسان ساز است و زنان نیز انسان ساز ، اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملت ها گرفته شود ملت ها به شکست و انحطاط کشیده می شوند.

زنان در صدر اسلام با مردان در جنگ ها هم شرکت می کردند، ما می بینیم و دیدیم که زنان همدوش مردان بلکه جلوتر از آنان در صف قتال ایستادند خود و بچه های خود و جوانان خودشان را از دست دادند و باز هم مقاومت کردند.»

«زن یکتا موجودی است که می تواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه بلکه جامعه ها به استقامت و ارزشهای والای انسانی کشیده شوند.

ما باید امروز که روز زن و به حقیقت در ایران عزیز روز زن است به زنان خویش افتخار نماییم؛ چه افتخاری بالاتر از اینکه زنان بزرگوار ما در مقابل رژیم ستمکار سابق و پس از سرکبی آن در مقابل ابر قدرتها و وابستگان آنان در صف اول ایستادگی و مقاومتی از خود نشان دادند که در هیچ عصری چنین مقاومتی و چنین شجاعتی از مردان ثبت نشده است مقاومت و فداکاری این زنان بزرگ در جنگ تحمیلی آن قدر اعجاب آمیز است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز بلکه شرمسار است.

اینجانب در طول این جنگ صحنه هایی از مادران و خواهران و همسران عزیز از دست داده، دیده ام؛ گمان ندارم در غیر این انقلاب نظیری داشته باشد و آنچه برای من یک خاطره فراموش نشدنی است با اینکه تمام صحنه ها چنین است ازدواج یک دختر جوان با یک پاسدار عزیز است که در جنگ هر دو دست خود را از دست داده و از هر دو چشم آسیب دیده بود؛ آن دختر شجاع با روحی بزرگ و سرشار از صفا و صمیمیت گفت حال که نتوانستم به جبهه برم بگذار با این ازدواج ، دین خود را به انقلاب و به دینم ادا کرده باشم.

عظمت روحانی این صحنه و ارزش انسانی و نغمه های الهی آنان را نویسندگان، شاعران، گویندگان، نقاشان، هنرپیشگان، عارفان، فیلسوفان، فقیهان و هر کس را که شما فرض کنید نمی توانند بیان و یا ترسیم کنند. و فداکاری و خداجوئی و معنویت این دختر بزرگ را هیچ کس نمی تواند با معیارهای رائج ارزیابی کند».

چهرة زن در عصر پیغمبر (ص)

پس از بعثت پیغمبر اسلام (ص) و نزول قرآن به موازات تحولی که در همه ابعاد زندگی انسانها به وقوع پیوست، تحول وسیعی نیز دربارة موقعیت زن ها صورت گرفت و اکنون لازم است به شرح آن بپردازیم.

پیغمبر رحمت حضرت محمد مصطفی (ص) که از جانب خداوند رحمان برای دعوت مردم به اسلام مبعوث شد، افق وسیع و درخشانی را به روی انسانها باز کرد.

آن حضرت برنامة تربیتی خود را بر اساس علم و ایمان و اخلاق و عمل شایسته و تقوا و تعهد پی ریزی نمود و نخستین درس خود را از تشویق مسلمانان به علم آموزی آغاز کرد، قرآن مجید تقریباً در هشتاد مورد از ترغیب به علم و عظمت عالمان سخن گفت و مخصوصاً با عبارت «یَرفَعِ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَ الَّذِینَ اُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ» مقامات بلند صاحبان علم را روشن ساخت و حضرتش با تعبیر «؟؟؟؟»

یعنی «آموختن علم بر مرد و زن مسلمان فریضه است»، آموختن علم را یک وظیفه برای مسلمانان معرفی نمود و با عبارت «؟؟؟»

یعنی : «هر فرد مؤمنی که بمیرد و یک ورقه که بر آن مطالب علمی نوشته شده است را به یادگار بگذارد همان ورقه در روز قیامت پرده ای میان او و آتش جهنم خواهد شد» ارزش قلم و تصنیف و تالیف را پایه گذاری کرد.

در این میان همان طور که تعداد زیادی از مردان در مکتب با فضیلت آن حضرت ، با برداشتن گام های بلند در راه تحصیل علم و اندوختن معلومات به قله رفیعی از علم و کمال نائل شدند تعداد زیادی از زنان نیز در محضر نورانی آن پیغمبر بزرگوار (ع) برای کسب دانش و دستیابی به مهارت علمی و نویسندگی، از امکانات مساوی با مردان برخوردار شدند و هر یک مانند چراغی، فضای وسیع اسلامی را نور و گرمی بخشیدند.

اسماء دختر عمیس – هجرت و فداکاری و خدمات فرهنگی

اسماء دختر یزید بن سکن بانوی دین و خرد

اُم ایمن بانوی هجرت و علم و جهاد

ام سلیم دختر ملحان بانوی علم و اخلاق و جهاد

ام دارداء بانوی فضل و خرد و عبادت

ام عطیه انصاری بانوی دانشمندی که در هفت جنگ شرکت کرد

خوله همسر حمزه: عموی بزرگوار پیغمبر اسلام (ع) بانوی علم و فضیلت

نسیبه بانوی دانشمند و قهرمان میدان جنگ و همسر و مادر شهید

لیلا غفاری بانوی علم وجهاد

زنب همسر عبدالله بن مسعود راوی حدیث و تربیت کننده یتیمان

زینب ربیبة حضرت پیغمبر (ع) : فقیه ترین زنان عصر رسلت

ام سعد انصاری بانوی دانشمند و راوی حدیث

فضة حافظ قرآن و قهرمان میدان علم و اخلاص و عشق به ولایت

خنساء بانوی فصاحت و بلاغت و جهاد و تقدیم 4 فرزند در راه خدا
شرکت زنان در امور اجتماعی و بیعت با پیغمبر (ص)
پیامبر اکرم (ص) در سال دهم هجری به قصد انجام اعمال حج از مدینه به مکه سفر کرد. سفر پیامبر پیشتر به اطلاع مسلمانان نواحی مختلف رسیده بود، از این رو جماعت ها و گروه های بسیاری از مرد و زن برای اینکه اعمال حج را در حضور پیامبر (ع) انجام بدهند و آداب و مناسک حج را از خود پیامبر بیاموزند به مکه آمدند و همراه پیامبر حج گزاردند. پس از پایان اعمال حج و سخنرانی های چندی که پیامبر (ع) در مکه ایراد کرد و در ضمن آن ها مطالب بسیاری درباره معارف اسلامی و اصول و ارزشهای دینی بیان فرمود، کاروان ها عازم بازگشت به شهرها و محل زندگی خود شدند در این ضمن به صحرای کوهستانی وسیع ححفه در کنار غدیر خم رسیدند، در این محل جبرئیل فرشتة وحی الهی بر پیامبر نازل شد و این آیه را بر او خواند: ؟؟؟

ای فرستادة خدا دستوری که خدا برای تو فرستاده است را به مردم برسانع اگر نه تبلیغ رسالت نکرده ای خدا خود تو را از شر مردم نگاه خواهد داشت.

با توجه به اینکه ایام ماههای آخر عمر پیامبر (ص) بود (زیرا آن حضرت در حدود 70 روز پس از واقعه غدیر خم رحلت کرد) و فرستادة خدا همة احکام الهی را تبلیغ کرده بود معلوم است که این آیه مربوط به مسأله جانشینی است این بود که آن حضرت پس از نزول آیة بالا در صحرای غدیر درنگ کرد و پس از ادای نماز ظهر دستور داد منبری از جهاز شتران ساختند آنگاه فرمود تا همة آن جمعیت انبوه مرد و زن گرد آمدند. مورخان اهل سنت نوشته اند در آن محل 000/120 تن در پای آن منبر حضور داشتند.

پیامبر بزرگ اسلام در میان آن جمعیت انبوه و با شکوه بر آن منبر بالا رفت و دربارة نزدیک شدن مرگ خود – که پیشتر نیز در مکه به آن اشاره کرده بود – سخن گفت آنگاه وحی و دستور خداوند را درباره تعیین جانشین خود ذکر کرد و باز به مردم یادآوری کرد که او پیغمبر خدا بوده است همة احکام خدا را ابلاغ کرده است و اکنون می خواهد اخرین مسدلة مهم دینی را بگوید.

آنگاه علی بن ابی طالب (ع) را پیش خود خواند، نخست او را کنار خود نگاه داشت سپس ست او را گرفت و بلند کرد، به طوری که – به گفتة مورخان – سپیدی زیر بغل هر دو دیده شد و در چنان شرایطی از روی ان منبر با حضور آن جمعیت و با آن وضعیت حساس – که در وسط راه و در میان دشت و سنگ و کوه و در هوایی بسیار گرم ، کاروانها را متوقف ساخته بود – پس از خواندن آیاتی از قرآن و ذکر سخنانی مربوط به رسالت و جانشینی و نزدیک شدن مرگ خویش با صدای بلند فرمود:

«مَن کُنتَ مَوْلاهُ فَهذا عَلیٌّ مَولاهُ …»

هر کس که من تا کنون مولا و سرپرست و پیشوای او بودم پس از این علی مولا و سرپرست و پیشوای اوست.

آنگاه دعا کرد در حق آنان که علی را یاری کنند و نفرین کرد آنان را که او را ترک گویند و بی یاور بگذارند.

پس از اینکه مراسم تعیین علی بن ابی طالب (ع) برای جانشینی و خلافت بوسیله پیامبر اکرم (ص) پایان یافت و دین اسلام از نظر ادامة رهبری نیز معین و کامل شد و چگونگی سرپرستی امت پس از پیامبر روشن گشت ، این آیه فرود آمد:

؟؟

امروز دینتانرا برای شما کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام ساختم و اسلام را برای شما برگزیدم تا دین شما باشد.

در اینجا مردم، زن و مرد به امر پیغمبر (ص) پیش آمدند و با علی (ع) بیعت کردند و او را مولای خویش خواندند در این مورد بود که پیغمبر اکرم (ص) او را امیر المومنین (ع) نامید و سه شبانه روز در سرزمین غدیر خم توقف کرد تا همه مردم، مرد و زن با آن حضرت بیعت کنند و بیعت زن ها در این مورد نیز مانند بیعت با پیغمبر اکرم (ص) که ذکر کردیم صورت گرفت.

جریان نصب و تعیین حضرت امیر مؤمنان (ع) برای خلافت و جانشینی بعد از ارتحال پیغمبر اسلام (ص) در غدیر خم به شرحی که ذکر گردید یکی از مسلمیّات تاریخ شیعه و اهل سنت است و صدها دانشمند، و محدث و مورخ و مفسر از اهل سنت نیز حدیث غدیر و واقعة ان را مانند طبری و ابن اثیر و احمد بن حنبل نقل کرده اند.

و در این عصر یکی از علمای بزرگ ما حضرت علامه امینی در کتاب عظیمی که به نام الغدیر تالیف کرد برای واقعة غدیر بیش از 360 سند از کتاب های معتبر علمای اهل سنت گرد آورد و در کتاب ذکر کرد.

؟؟

و نظر ما فعلاً در ذکر جریان غدیر خم به این مطلب است که زنان نیز مانند مردان در بیعت خلافت که سرنوشت امت اسلامی به آن بستگی دارد، در محضر مبارک پیغمبر (ص) و با نظر ان حضرت حضور داشتند و شرکت کردند.

امر به معروف و نهی از منکر وظیفه مشترک زن و مرد

می دانیم یکی از فرائض بزرگ اسلامی موضوع امر به معروف و نهی از منکر است که در قران کریم در 8 جا مورد تاکید قرار گرفته و در فرهنگ حضرت رسول اکرم (ص) و اهل بیت گرامی اش اساس همه خوبی ها و ارزش ها و وسیلة ریشه کن ساختن همه بدیها معرفی شده است.

حضرت پیغمبر (ص) فرمودند: ؟؟

یعنی : مردم تا هنگامی که به ادای وظیفة امر به معروف و نهی از منکر قیام می کنند و یکدیگر را در خیر کمک می نمایند فضای زندگی آن ها فضای خیر و صلاح خواهد بود ولی موقعی که این فریضة الهی را ترک کنند، برکت ها از زندگی آن ها سلب می شود و برخی از آن ها بر بعض دیگر (بر اساس روایات دیگر اشرار بر اخیار) مسلط می گردد و در آسمان و زمین یار و یاوری برای خود به دست نمی آورند.

حضرت باقر (ع) فرمود : ؟؟؟

یعنی : امر به معروف و نهی از منکر، راه پیغمبران خدا و طریق شایستگان در گاه خداوند است.

---

راهبری نوشته‌ه

gl/l (1139)

رفتن به محتوا

gl/l (1139)

رویکرد شکلی به معماری هادی میرمیران و بهرام شیردل "

رویکرد شکلی به آثار معماری از مباحث مطرح در معماری معاصر است، به‌گونه ای که متفکران بسیاری با این رویکرد به تحلیل آثار معماری پرداخته‌اند. توجه به فرم اثر بدون‌توجه به مفاهیم شکل‌دهنده‌ی آن و تجزیه و تحلیل روند شکل‌گیری فرم از مهمترین مسائل در رویکرد شکلی هستند که در این مقاله به آن پرداخته می شود و آثار معماری هادی میرمیران و بهرام شیردل با این رویکرد تجزیه و تحلیل خواهند شد .

یکی از نخستین کسانی که به شکل در معماری توجه ویژه کرد، دوران3 (1760-1834 م.) متفکرو معمار فرانسوی بود. او در سال 1800 میلادی معماری را چنین تعریف کرد : « معماری هنر ترکیب اشکال است ، به نحوی که در تمام ساختمانهای عمومی وخصوصی قابل‌تحقق باشد.» هدف اصلی دوران از این تعریف، تئوریزه‌کردن مباحث طراحی برای آموزش معماری بود که آنها را در کتاب معروفش به نام « دقت و تأکیدی بر درس‌های معماری» نشان می دهد. عناصر معماری که دوران از آنها نام می‌برد عبارتند از : «دیوارها، ستونها و طاق‌ها» و با این عناصر به دسته‌بندی و تحلیل آثار معماری دوره‌های مختلف می‌پردازد.

راب کرایر در ادامه‌ی کار دوران به بررسی و تحقیق آثار معماری جهان با توجه به شکل آنها پرداخت. او در کتاب « ترکیب‌بندی معماری» شکل های پایه،یعنی مربع، دایره و مثلث را تعریف کرده و براساس آنها به تحلیل آثار معماری پرداخته است. کرایر علم هندسه را مبنای مشترک همه‌ی معماری ها قرار داده و عناصر معماری را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کند : 1ـ نقطه 2ـ خط 3ـ سطح 4ـ حجم 5ـ فضای داخلی 6ـ فضای خارجی، و در ترسیم‌های زیادی، حالت‌های گوناگون این عناصر را بررسی می‌کند. او دسته‌بندی بسیار مشخصی در مورد مهمترین سیستم‌های سازماندهی عملکرد دارد که عبارت اند از: سازماندهی مرکزی ، سازماندهی خطی ، سازماندهی مرکزی و خطی ، سازماندهی چندشاخه‌ای ، سازماندهی شبکه‌ای ، سازماندهی سطوح مختلف بر روی هم ، سازماندهی پیچ در پیچ .

در مجموع کرایر هم باتوجه به شکل، به‌عنوان تنها مرجع مشترک و با ابزار هندسه به تحلیل معماری می‌پردازد.

کلاوس هردگ از دیگر متفکرانی است که در تحلیل‌هایش از رویکرد شکلی استفاده می‌کند.او در کتاب « ساختار و شکل در معماری اسلامی ایران و ترکستان» به بررسی شکل در معماری ایران و ترکستان ــ از فضاهای بزرگ شهری تا یک اتاق کوچک ــ می‌پردازد و با تحلیل نمونه‌های شاخص معماری و مقایسه‌ی آنها باهم ، در جستجوی فهم و درک معماری آنها است. بعنوان نمونه در مقایسه‌ی شکلی یک مینیاتور متعلق به 1520 میلادی و پلان مسجدشاه اصفهان (1630ـ1597 م.) به این نتیجه می‌رسد که احتمالاً در طرح این مسجد از ساختار شکل آن مینیاتور استفاده شده است.

در این مقاله با رویکرد شکلی آثار معماری دو معمار ارزشمند ایرانی ــ هادی میرمیران(1323) و بهرام شیردل(1330) ــ بررسی و بدون توجه به مفاهیم مطرح شده در آن پروژه‌ها دیاگرام فرم آنها تحلیل می شود.پرسش اصلی در هنگام مقایسه ی آثار این دو معمار این است که فرم چه جایگاهی در آثار این دو معمار دارد؟ در این بررسی هر گروه از آثار در گرایش غالب شکلی حاکم بر آن تعریف شده، اما در هر گروه غیر از گرایش های غالب،گرایش های فرعی دیگری هم دیده می شود.منظور از دیاگرام در این مقاله، خلاصه ی فکر است که به ساده ترین شکل بیان می شود.به عبارت دیگر دیاگرام فرم،خلاصه ی فکر هنرمند در مورد اثر است. طرح این مقاله می تواند آغازگر راهی در تجزیه و تحلیل و نقد آثار معماری معاصر ایران باشد و نگارنده از نظرات کارشناسان استقبال می نماید.

1- آثار معماری میرمیران را می‌توان در سه گرایش شکلی دسته بندی کرد :

1-1‌ استفاده از دیاگرام فرم آثار معماری

میرمیران در پروژه‌های ابتدای دهه هفتاد خورشیدی از این روش در طراحی پروژه‌های معماری استفاده کرده است.در این روش، او با انتخاب دیاگرام فرم یک اثر معماری، طراحی را آغاز کرده ــ به تعبیر بهرام شیردل، معماری را از معماری شروع می‌کند ــ و در روند طراحی گاهی پروژه تا آخر، تحت تأثیر دیاگرام اولیه باقی مانده و گاهی دچار تغییرات شگرفی شده است.

میرمیران در پروژه فرهنگستان‌های ایران (اردیبهشت 1373) با استفاده از عناصر فضایی معماری ایران مانند : مدخل، صفه، دروازه، چهارطاق، حیاط و ایوان شروع به طراحی کرده و در روند طراحی از تناسبات افقی و عمودی مسجد کاج اصفهان ( در حدود 1325 م.) هم استفاده کرده و در نهایت به پروژه‌ای دست یافته که دیاگرام فرم آن تاحدودی تحت تأثیر دیاگرام فرم مسجد کاج اصفهان است.

در پروژه کتابخانه ملی ایران (دی ماه 1373) که به فاصله زمانی اندکی نسبت به پروژه فرهنگستان‌ها طراحی شد، یکباره دیاگرام فرم پروژه متحول می شود. البته این تحول در اثر آشنایی میرمیران با شیردل و تأثیری که از او می‌گیرد، حاصل شده است.گفته شده" او از شکل تجرید شده ی دماوند در ایجاد فرم طرح خود استفاده کرده است" اما به‌نظر می‌رسد دیاگرام فرم این پروژه تحت تأثیر پروژه‌ی سردر ورود به یک غار باستانی (72ـ1967) اثر ماسیمیلیانو فوکساس است.البته پروژه‌ای که در نهایت خلق شده، دارای شکلی منحصر به فرد است و به تعبیر بهرام شیردل از معدود پروژه های آن مسابقه بود که قابل مطرح شدن در عرصه ی بین المللی است.

پروژه‌ی دیگری که در این گروه قرار می‌گیرد، مجموعه ورزشی رفسنجان (80ـ1373) است.این پروژه هم تحت تأثیر دیاگرام فرم یک یخچال سنتی است که در نزدیکی سایت پروژه قرار دارد. این پروژه تفاوت شکلی زیادی با یخچال موردنظر ندارد ، بلکه تفاوت عمده در تغییرکاربری و مصالح ساختمانی آن است. بنابراین خلاقیتی برای آفرینش فرم معماری صورت نگرفته است.

2-1 استفاده از دیاگرام فرم آثار هنری و طبیعت

در این مرحله میرمیران با استفاده از فرم‌های موجود در طبیعت یا آثار هنری موجود ، شروع به طراحی کرده و در روند طراحی کاملاً از آنها فاصله گرفته و به پروژه ای با دیاگرام متفاوت دست می‌یابد.

او در پروژه موزه ملی آب ایران (1374) از خواص شکلی دو عنصر آب و خاک استفاده می‌کند و به اصطلاح تر و خشک را باهم می‌بیند و به آن‌ها تجسم می بخشد. فرمی که در نهایت خلق شده بسیار بدیع است و ارتباط عمیقی با سایت پروژه دارد. البته به نظر می رسد رابطه ی ظریفی بین دیاگرام شکل این پروژه و دیاگرام شکل پروژه ی ترمینال بین المللی بندر یوکوهاما اثر کاتزیو سجیما وجود دارد.

در پروژه کتابخانه مجلس کانسای- ژاپن (1375)، او و همکارانش با سه ‌دیاگرام، فرم پروژه را تکمیل کردند. ابتدا ساختار سه‌قسمتی شعر هایکو مدنظر میرمیران قرار گرفت ، سپس به پیشنهاد دانشمیر از مجسمه‌ی آلبرتو جیاکومتی ــ دستانی که تهی را دربرگرفته‌اند ــ استفاده شد وساختار سه‌قسمتی موردنظر به دو فرم و یک فضای بینابین تبدیل شد. ( این دیاگرام در آینده بیشتر مورداستفاده ی میرمیران قرار می‌گیرد) و در نهایت با نظر شیردل مجسمه‌ای از رایمو اوتراینن ((TOMENA,1976 آخرین تأثیر را بر فرم کتابخانه گذاشت و باعث شکل‌گیری خطوط افقی و برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌هایی در پروژه شد. در مجموع پروژه‌ای که حاصل شد، دارای دیاگرام فرم جدیدی است و به‌نظر می‌رسد از موفق‌ترین پروژه‌های معماری معاصر ایران است.

اثر دیگری که در این گروه قرارمی گیرد ، پروژه بانک توسعه صادرات ایران (1376) است. دیاگرام فرم پروژه از مکعبی شکل گرفته است که شکافی در‌آن قرار دارد و یادآور فرم گاوصندوقی است که در‌ش اندکی بازمانده است. همچنین به‌نظر می‌رسد پوسته‌ی خارجی پروژه تحت تأثیر اثری از رابرت اسمیتسون بنام Strati Pendenti (1988)است.

3-1 استفاده از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین

این دیاگرام را می‌توان در آثار گذشته‌ی میرمیران هم مشاهده کرد، اما در چند پروژه ی متاخر نقش اساسی را در سازماندهی پروژه‌ها به‌عهده می‌گیرد.خصوصیت اصلی این فضای بینابین، ترکیب‌شدن با فضاهای عمومی و شهری است و به‌نظر می‌رسد میرمیران در این آثار به زبان شخصی ویژه ای دست یافته و دیاگرام فرم جدیدی از آن حاصل شده است.

پروژه کانون وکلای دادگستری تهران (80- 1374) ازجمله آثاری است که درآن از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین استفاده شده است. این پروژه هم مانند پروژه کتابخانه کانسای از مکعبی تشکیل شده است که یک فضای تهی به‌صورت مورب آنرا بریده است. استفاده از فرم ترازو (نماد عدالت) بعنوان دیاگرام فرم اولیه، تأثیر به‌سزایی در معلق‌شدن دو قسمت حجم داشته است و باعث‌شده فرم‌ها در فضای بینابین بصورت معلق دیده شوند. (تصویر15)

میرمیران در پروژه توسعه حرم حضرت معصومه (1378) هم از این دیاگرام استفاده می‌کند. دیاگرام فرم پروژه از دو حجم، یکی بزرگ و دیگری کوچک با فضایی بینابین آنها شکل گرفته است. فضای بینابین گذری شهری است که مردم را به‌طرف سمت سایت هدایت می‌کند. در شکل‌گیری فرم این پروژه،منابع دیگری مانند: الهام از «موجهایی که در اثر وزش باد در شن‌های کویر و یا آب دریاچه پدید می‌آید»، و برداشتی از جریان معماری نواری هم تأثیر داشته است.

دیاگرام مورد بحث در پروژه‌ی سفارت ایران در فرانکفورت (1379) به اوج بیان شکلی خود می‌رسد. در این پروژه هم فضای بینابین به گذری عمومی تبدیل‌شده و هم به رابطه ی شهر و معماری توجه ویژه شده است.

سرانجام جالب است بدانیم که دیاگرام فرمی که میرمیران در این پروژه‌ها از آن استفاده کرده است در دوره‌ی عیلامی برای سازماندهی معابد استفاده می شده است. راه موربی که به درون معبد وارد می شد ، فضا را به سه قسمت تقسیم می کرد.

2- آثار معماری شیردل را هم می‌توان در سه گرایش شکلی دسته بندی کرد :

1-2 استفاده از دیاگرام‌های هندسه فولد

شیردل قبل از بازگشت به ایران ،سه پروژه‌ی موفق در عرصه‌ی بین‌المللی طراحی کرد که همه‌ی آنها اهمیت د‌ارند. بحث اصلی در شکل‌گیری فرم این پروژه‌ها، هندسه ی فولد و سطوحی است که بر هم تا می شوند. شیردل در این‌باره گفته است : " بحث درباره‌ی نظریه‌ی فولدینگ تقریباً دوسال است که به‌صورت فعلی مطرح شده است و به‌نظر من از تحولاتی است که در کار ما و آرشیتکت‌های دیگری که به آن شهرت یافته‌اند، پدید آمده است. همه‌ی پروژه‌هایی که طراحی کرده‌ایم، در ادامه‌ی یکدیگر قرار دارند، تحولی که خود پایه‌ی تحول دیگری می‌شود. زمانی که پروژه‌هایی را در لوس‌آنجلس آغاز کردیم و بخصوص طرح کتابخانه اسکندریه، اساس طراحی بر فولدینگ بود، بدون‌آنکه از این مبحث ریاضی که یک ریاضی‌دان فرانسوی پایه‌گذار آن است اطلاعی داشته باشیم.برحسب اتفاق با این نظریه آشنا شدیم و در پروژه‌های بعدی با دقت نظر بیشتری نسبت به آن، فضاها را طراحی کردیم. مثلاً در طرح نارا ،کار قبلی را ازنظر فضایی با این نظریه‌های ریاضی تطبیق دادیم."

به‌نظر می‌رسد که طرح تالار همایش نارا44 (1992) بجز هندسه فولد، (دیاگرام زین اسبی که 90 درجه چرخیده است) تحت تاثیر یکی از اسکیس‌های اولیه ی پیتر آیزنمن در طرح مجموعه نانوتانی ژاپن (92ـ1990) است. مسئله‌ی دیگری که در مورد این طرح مطرح شده است، شباهت ساختار فضایی معابد بودایی با ساختار فضایی پروژه ی نارا است، که در اثر مقایسه‌ی دیاگرام فرم آنها متوجه این مسئله خواهیم شد. در مجموع فرم بدست‌آمده بسیار پیچیده و پیشرو بوده که در سطح بین‌المللی مطرح شده است.

پروژه‌ی دیگری که در آن از هندسه فولد استفاده شده ، موزه ملی اسکاتلند ( 1992 ) است که با فاصله زمانی اندکی از تالار همایش نارا طراحی شده است. الهام ازعناصر موجود در طبیعت نقش اساسی در بوجودآمدن فرم این پروژه داشته است.شیردل در مورد این پروژه گفته است:"حجم کلی ساختمان خصوصیاتی نظیر Great Glen (دره‌ای در اسکاتلند)، کوههای Grampian، پیچ و خمهای کالدونیا و سنگ‌های ایستاده باستانی و مرموز را تقلید می‌کند."

2-2 استفاده از دیاگرام فرم آثار هنری

شیردل در این مرحله به مجسمه‌های رایمو اوتراینن (94ـ1927) علاقه‌مند شد و در پروژه‌های معماری اش از دیاگرام فرم آثار اوتراینن استفاده کرد و توانست به پروژه‌های موفقی ازلحاظ تولید فرم و فضای تجربه نشده دست یابد. همچنین جریان معماری نواری- که محصول دوران پست‌مدرن و نگاه پلورآلیستی به جهان هستی است- در این دوره موردتوجه شیردل بوده است.

به نظر میرسد در پروژه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (1374) شیردل از دیاگرام فرم یکی از آثار اوتراینن استفاده کرده و توانسته به خلق فرمی بدیع در طرح فرودگاه دست یابد. در اثر مقایسه ی این دو اثر می توان وجوه مشابهی را در آنها دید. کشیدگی در امتداد افق و لایه لایه شدن فضا از مهمترین ویژگی های شکلی این پروژه است .

پروژه بانک توسعه صادرات ایران (1376) از موفق‌ترین آثار شیردل در این دوره است که در طرح آن از دو دیاگرام استفاده شده است.ساختار اصلی این پروژه از کنار هم قرار دادن برش‌هایی از دیاگرام Cusp بدست آمده است. اما به‌نظر می‌رسد دیاگرام فرم یکی دیگر از آثار اوتراینن( ( Water Shadow,1980 در شکل‌گیری این اثر نقش به‌سزایی داشته است. در مجموع فرم نهایی خلق شده از فرم‌های بسیار پویا است. به‌گونه‌ای که پروژه تعداد نامحدودی نما دارد و مسئله‌ی طراحی نما به‌صورت سنتی، در این پروژه مورد نقد قرار گرفته است.

در طرح توسعه حرم حضرت معصومه (1378) به نقش حیاط و فضای خالی آن در مرکز توجه می شود. از آنجا که مرکز در فضاهای معماری ایران دست‌نیافتنی است، در این پروژه هم مرکز دست‌نیافتنی شده و کل پروژه حول این مرکز و مرکز دیگری که در خارج از طرح قرار دارد، شکل گرفته است.

همچنین به‌نظر می‌رسد که در طرح نماهای داخل حیاط و نحوه‌ی قرارگیری گنبد در حجم بنا از دیاگرام فرم یکی دیگر از آثار اوتراینن( ( Light Ship,1978 استفاده شده است. اما نکته‌ی قابل‌توجه در این پروژه نسبت به پروژه‌های دیگر این دوره، نقدی است که به دیاگرام فرم معماری‌های گذشته وارد شده است. دیاگرام معماری‌های قبل از معماری مدرن «فرم بر روی زمین» بود، در دوره معماری مدرن« فرم بر فراز زمین» دیاگرام غالب شد و اما در دوره معاصر، دیاگرام «فرم از زمین» مطرح شده است که در این پروژه‌ شیردل به این دیاگرام معماری معاصر توجه کرده است.

3-2 استفاده از دیاگرام فرم بدون مرکز

شیردل در پروژه‌های اخیرش نوعی بازگشت به معماری ایران را تجربه کرده است. سازماندهی فرم در اطراف یک تهی، ساختاری است که منشاء شکل‌گیری مساجد ، مدارس و خانه‌های بسیاری در معماری ایران بوده است. البته این سازماندهی، که شیردل حول تهی مطرح می‌کند،بسیار پیچیده‌تر است و با خود مفاهیم معماری معاصر را به‌همراه دارد. ــ مانند طرح توسعه حرم حضرت معصومه که به آن اشاره شد ــ او در پروژه مجموعه مسکن استیجاری یزد (1379) از این سازماندهی استفاده کرده و دو فضای خالی عظیم را در مجموعه قرار داده و با شبکه راههای شیب‌دار و پیوسته‌ای، سطوح مختلف پروژه را سازماندهی می‌کند.

او در این باره گفته است : «سازماندهی فضایی عناصر سایت در اطراف یک تهی صورت می‌گیرد و این خود استعاره‌ای است از اینکه در بافت شهرهای ایران ما نومنتالیسم مورد نقد قرار گرفته و مرکز وجود ندارد.»

نکته‌ی دیگری که شیردل همواره بدان توجه دارد- و در کار میر میران هم به آن اشاره شد- ، رابطه ی شهر با طرح معماری پروژه است، که در این پروژه باعث به وجود آمدن راهی عمومی شده است که از بین ساختمان های موجود حرم و پروژه ی شیردل می‌گذرد وگذرهای اطراف را به هم متصل می کند . پروژه دیگری که به دقت بحث رابطه ی شهر با معماری و دیاگرام فرم از زمین در آن مطرح شده است، سفارت ایران در برزیل (1380) است. ساختار پروژه از کنارهم قرارگیری سه ‌فرم با سه‌کاربری مشخص بوجود آمده است، که به‌نظر می‌رسد علاوه بر ساختار فضایی باغ ایرانی، تحت تأثیر دیاگرام فرم خانه‌ی شماره 10 جان ‌هیدک هم می‌باشد. سه گذر طراحی شده در طرح، حول یک تهی به ‌هم می‌پیچند و فضایی خالی را در دل حجم پروژه بوجود می‌آورند. ارتباط این خالیِ معلق به‌طور آگاهانه با زمین قطع شده است و درمجموع با این پروژه، شیردل بیشتر به هدف اصلی‌اش که همانا خالی‌کردندر معماری است، نزدیک شده است. سرانجام شیردل در طرح مرکز فناوری نهاد ریاست‌جمهوری (پاییز 1380) دوباره به فضای خالی در مرکز روی می‌آورد و فضاها را حول یک تهی سازماندهی می‌کند. نکته ی قابل توجه پس از مطالعه ی آثار شیردل، دسته بندی خود او از پروژه هایش است. -که به دسته بندی نگارنده بسیار نزدیک است- او آثارش را به چهار دوره تقسیم می کند: " 1.پروژه اول معماری 2. پروژه دوم معماری 3. پروژه سوم معماری 4. پروژه چهارم معماری."

نتیجه گیری

در مجموع از این مقاله می توان به نتایج زیر دست یافت:

1. میرمیران و شیردل در فرایند طراحی معماری،از یک دیاگرام فرم به عنوان نقطه ی آغاز طرح استفاده می کنند.این روش شاید اولین بار توسط مارسل دوشان ابداع شده باشد.دوشان هنگامی که با دخل و تصرف در مونالیزای داوینچی اثری بنام L.H.H.O.Q. تولید کرد،آغازگر راهی بود که تحت عنوان حاضر-آماده (Ready-Made) معروف شد و شاید بتوان استفاده از دیاگرام فرم آثار موجود را در معماری میرمیران و شیردل در ادامه ی کار دوشان قرار داد که در نوع خود روش بسیار مطرحی در طراحی معماری معاصر محسوب می شود. به عنوان نمونه میتوان به استفاده ی رم کولهاس از دیاگرام فرم ویلا ساووا ی کوربوزیه در پروژه ی ویلا دال آو اشاره کرد.

2. میرمیران بیشتر بر فرم و ویژگی های تندیسگونه ی آن تاکید می کند و این ویژگی باعث به وجود آمدن شباهت هایی در کل کارهای سه دوره ی مورد بحث این مقاله شده است و از این جهت شاید بتوان کارهای او را با کوربوزیه مقایسه کرد که همواره یکی از دغدغه های او هم فرم تندیسگونه ی پروژه بود (مانند نمازخانه رنشان).

3. شیردل به فضا و روابط فضایی بین احجام توجه می کند و به همین دلیل در هر دوره فرمی که تولید می کند ،دارای ویژگی های متفاوتی نسبت به فرم های قبلی است و از این جهت می توان آثار او را با جان هیدک مقایسه کرد،که دغدغه ی فضا و روابط فضایی بین احجام را داشت (مانند پروژه ی ماسک برلین).

4. با دقت در روند شکل‌گیری آثار معماری این دو معمار ‌ می‌توان بازگشتی به معماری ایران را در آثار متاخر آنها مشاهده کرد. میرمیران با کاستن از فرم و افزودن به فضا(حرکت از ماده به روح) و شیردل با توجه به فضای خالی در مرکز به دنبال برقراری ارتباط با معماری ایران هستند که هر دو روش حرکتی در جهت پیشبرد معماری ایران در عرصه های بین المللی است.

معماری پست مدرن ایرانی – قسمت دوم

    توجه و درک صحیح از ماهیت معماری ایرانی و تلفیق مناسب آن با اصول و فن ساختمان سازی ساختمان های مدرن، تلاش معماران ایرانی برای بومی کردن معماری مدرن، در اوایل سلطنتِ پهلوی دوم بود، از این رو این نوع نگرش که به پست مدرن بوم گرا یا تاریخ گرا در جهان معروف است را می توان به معماری نوگرای ایرانی نسبت داد.

    از مشخصه دیگر این دوره می توان به نوگرایی عصر مدرن و همچنین استمرار سنت معماری ایرانی به صورت شفاف و هنرمندانه که در شکل کالبدی بنا ملحوظ شده است، اشاره کرد. می توان بیان نمود که اصول نظری و شکلی این سبک معماری بر پایه زمان (عصر مدرن) و مکان (سرزمین ایران) استوار است. این دو رکن اساسی، هم تراز یکدیگر در ترکیب کالبدی ساختمان نشان داده می شد.

این نوع نگرش را می توان معماری پست مدرن به مثابه زمینه تاریخی یک کشور برشمرد.

فردریک جیمسن نظریه پرداز فرهنگ معتقد است:

سالهای دهۀ 1960 که اوج شکوفایی مدرن به شمار می رود، از جهات گوناگون، دوران انتقالی رهگشایی است، دورانی که در آن نظم نوین جهانی (استعمار نو، انقلاب سبز، رایانه ای کردن، و اطلاعات الکترونیکی) به واسطۀ تضادهای درونی و مقاومت های بیرونیش که به گونه ای هم زمان استقرار می یابد، کنار زده شده و دچار آشفتگی می شود.

 

    هنرمندان پست مدرن شکل و شمایل انسانی و دیگر فرم های قابل شناخت را مجدداً در کارهایشان عرضه کردند، در معماران پست مدرن تاریخ گرا به کار گیری سبکهای تاریخی یا اجزاء قابل شناخت سبکهای خاص، مفهوم و مقصودی مشابه دارد؛ خلق فرم با در نظر گرفتن پیوستگی ها و رابطه ها، تا حد ساختن یک روایت.

مجموعه ورزشی رفسنجان اثر میرمیران

**حجم مخروطی شکل نمایانگر یخچال های کویری هستند که بعضی از آنها هنوز هم در کرمان یافت می شوند. این نوعی برخورد مینیمالیستی میرمیران با یخچالهای کویری می باشد.

برخورد معماران ایرانی با معماری مدرن شکل گرفته در ایران:

    همان طور که گفته شد این نحوه برخورد با معماری مدرنِ شکل گرفته شده در ایران به دو دوره قابل تقسیم است: 

دوره اول که از فرمها و کاشی کاری ایرانی به عنوان زینت برای ساختمان های مدرن استفاده می شد.

دوره دوم را معمارانی ساختند که با درک صحیح از روند شکل گیری معماری ایرانی، سعی بر ایجاد و خلق فضای معماری ایرانی و شکل دادن هویت ایرانی به معماری مدرن بودند.
 دوره اول:
    در این دوره که به عنوان معماری مدرن اولیه ایران نیز شناخته می شود، فرم های سنتی و معماری گذشته ایران به عنوان زینت برای ساختمانهای مدرن مورد استفاده قرار گرفتند.

فرم و نقوش تاریخی به عاریت گرفته شدند و تنها به عنوان تزئین بر روی بناهای مدرن استفاده می شدند، که خود نوعی آرایش یا بزک ساختمان ها به شمار می رفت.

از معماران شاخص این دوره می توان به معمارانی مثل: هوشنگ سیحون، نادر اردلان، کامران دیبا، کورش فرامرزی، محسن فروغی، علی سردار افخمی، و غلامرضا فرزانمهر اشاره کرد. 

در این دوره سعی شد تا ساختمان هایی طراحی شود که در آن به شیوه ای مناسب و ترکیبی زیبا، تلفیق این دو معماری کاملاً متفاوت صورت پذیرد. بدین ترتیب حتی قبل از آنکه معماری پست مدرن در غرب و نهایتاً در کشورهای دیگر گسترش یابد، نوعی معماری مدرن ایرانی که توجه به تمدن، فرهنگ و تاریخ ایران داشت، در کشور ما رشد نمود.

از آثار معروف و شاخص این دوره می توان به بناهای زیر اشاره کرد:

کتابخانه دانشگاه تهران

ساختمان تئاتر شهر تهران، علی سردار افخمی

مسجد دانشگاه تهران، محسن فروغی

مجلس قدیم شورای اسلامی، آندره بلوک و حیدر غیایی

خانه دولت آبادی، هوشنگ سیحون
دوره دوم:
    در این دوره معماران در ابتدای طرح، سعی بر تلفیق و نمایش هر دو جنبه فرهنگ بومی ایران و خصوصیات جهانی عصر مدرن در کالبد فیزیکی بنا را داشتند. این مطلب بر خلاف قالب بناهای جدید است که یا شکل ساختمان به کلی مدرن و یا به کلی سنتی است و یا طرح های سنتی به عنوان آرایش یا بزک ساختمانهای مدرن مورد استفاده قرار می گرفتند.

فرم آوانگارد(Avant-Garde) (آوانگارد به معنی پیشتاز، گروه پیش رو در هر زمینه به ویژه در موسیقی، ادبیات و هنرهای تجسمی که آثارشان عمدتاً به خاطر شیوه های نامعمول و آزمایشی متمایز می شود. ) در معماری را در این دوره هوشنگ سیحون فارق التحصیل دانشکده هنرهای زیبای تهران و بوزار پاریس و سومین رئیس دانشکده هنرهای زیبا بدین گونه توضیح می دهد :

 

« ما سعی کردیم که در ایران معماری مدرن داشته باشیم، ولی مدرنی که حال و هوای گذشته ایران در آن تبلور داشته باشد »

 

این دوره تا اوایل انقلاب ادامه داشت و با شروع جنگ این روند رو به رشد معماری ایران در اوج خود به کلی نابود شد.

از آثار شاخص این دوره می توان به بناهای زیر اشاره کرد:

مقبره بوعلی سینا، (1330-1326) هوشنگ سیحون

مقبره نادر شاه، (1338) هوشنگ سیحون

مقبره حکیم عمرخیام، (1341) هوشنگ سیحون

مقبره استاد کمال الملک، (1342) هوشنگ سیحون

مدرسه عالی مدیریت (امام صادق کنونی) ، نادر اردلان

دانشگاه بوعلی سینا، نادر اردلان

موزه هنرهای معاصر، (1355-1346) کامران دیبا

شهرک شوشتر نو، (1356-1352) کامران دیبا

بنای و برج آزادی، (1355-1350) حسین امانت

ساختمان سازمان میراث فرهنگی کشور، حسین امانت

سردر ورودی دانشگاه تهران، (1345) کورش فرامرزی

مقبره الشعرا تبریز، (1351-1356) غلامرضا فرزانمهر
 مراسم روز معمار و اعطای جایزه میرمیران

سوم اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، جایزه‌ی میرمیران به برترین پایان‌نامه‌ی دانشگاهی اعطا می‌شود.

در مراسمی که هم‌زمان با سومین سال‌روز درگذشت سیدهادی میرمیران در خانه‌ی هنرمندان برگزار خواهد شد، ازسوی بنیاد میرمیران به برترین پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکترا جایزه‌هایی تعلق خواهد گرفت.

همچنین مراسم بزرگداشت سیدهادی میرمیران به‌همراه برپایی نمایشگاه کتاب و آثار منتخب و همچنین نمایشگاهی از آثار وی در نگارخانه‌ی به‌نام خودش در خانه‌ی هنرمندان برگزار می‌شود.

رییس انجمن مفاخر معماری در این‌باره توضیح داد: روز معمار که هرساله با یک عنوان برگزار می‌شود، امسال با عنوان فناوری‌های نوین ساختمانی برگزار خوهد شد.

محمدرضا قهاری اضافه کرد: این برجسته‌ترین کاری است که برای روز معمار امسال در نظر گرفته شده است.

وی همچنین از احداث پژوهشکده معماری میرمیران در کاشان خبر داد و گفت: این پژوهشکده به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد.

قهاری درباره محوطه‌سازی مزار هادی میرمیران در قطعه هنرمندان توضیح داد: دو پروژه طراحی قطعه هنرمندان و ساخت تندیس او از برنامه‌های پیش‌بینی‌ شده بودند که ساخت تندیس با هزینه سازمان اقتصادی کیش انجام و هم‌زمان با دومین سال خاموشی هادی میرمیران درگذر هنرمندان کیش نصب و پرده‌برداری شد. اما محوطه‌سازی قطعه‌ی هنرمندان به‌خاطر مشکلات موجود عملی نشد و دلیل آن نیز بودجه‌ای بود که باید از طریق شهرداری تأمین می‌شد.

سید هادی میرمیران – هنرمند معمار و شهرساز-، شانزدهم فروردین‌ماه 1385 نقشه‌ها و طرح‌های نیمه‌کاره‌ی احیای تاریخ ایران را موقتا رها کرد؛ تا برای ادامه‌ی مداوا به آلمان سفر کند. اما عمل جراحی موفق نبود و به‌رغم تلاش پزشکان برای به‌هوش آوردنش، پس از یک‌هفته بی‌هوشی دار فانی را وداع گفت.

از همان روزهایی که توده‌ای در کلیه‌اش پیدا شد، دیگر میرمیران بدون عصا یا ویلچر راه نرفت، اما تا وقتی به اتاق ساده و کوچک او در گوشه ساختمان محل کار پویا و پررفت‌وآمدش نمی‌رفتی، باور نمی‌کردی که روی ویلچر می‌نشیند و ساعاتی طولانی را روی تخت می‌گذراند و چنین طرح‌هایی می‌آفریند.

مدیریت قاطع و حضور مستمر و باوسواسش در جلسات که در اتاق خودش تشکیل می‌شد، حاکی از این امر بود.

به گفته‌ی خیلی‌ها او مارسل دوشان ایران است. تصاویر ماکت‌های ساختمان‌های اجرا شده و نشده، خود حاکی از این مدعاست.

سال‌های 1345، 46 و 47، آن روزهایی که مهندس هوشنگ سیحون رییس دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و ‌به هر بهانه‌یی دانشجویان را جریمه و وادارشان می‌کرد تا معماری ایران را بشناسند، آنان را به رلوه – اندازه‌گیری و تهیه نقشه – از بناهای معماری مجاب می‌کرد؛ از قره‌کلیسای ماکو، کلیسای جلفا گرفته تا ارگ علیشاه و…؛ مسجد عالی‌قاپوی اصفهان نصیب میرمیران شد.

طرح‌های فانتزی، تخیلی و ایده‌های بلندپروازانه‌ی او را سال پایینی‌های دانشکده‌ی معماری دانشگاه تهران، و آتلیه‌ی پروفسور اعتصام به‌خوبی به‌یاد دارند.

دانشجویی که بیشترین مدال، نشان و جایزه‌ی دانشکده را از آن خود می‌کرد.

سال 1347و پس از پایان تحصیل، فعالیت حرفه‌یی‌اش را آغاز کرد و با تاسیس شرکت ملی ذوب آهن ایران – اصفهان، 10 سال مسؤول کارگاه معماری و آتلیه‌ی طراحی معماری و شهرسازی این شرکت شد.

پس از انقلاب، وزیر مسکن و شهرسازی وقت – زنده‌یاد مهندس سراج‌الدین کازرونی – از هادی میرمیران کمک گرفت و طرح جامع منطقه و شهر اصفهان را به او سپرد. او شهر جدید بهارستان را طراحی کرد.

میدان کهنه‌ – محل زندگی کلمیان اصفهان، حوالی مسجد جامع بود، میرمیران طرحی جدید برای این میدان ارایه داد؛ می‌گویند نقطه عطف اصفهان از آنجا بسته شده است. هم‌چنین بسیاری از کارشناسان اذعان دارند، بسیاری از آن‌چه را که اصفهان امروز دارد، از این پیشکسوت سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور است.

ساختمان مکتب‌القرآن و طراحی مجموعه فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی که عنوان نخست مسابقه – سال 1373- به خود اختصاص داده بود، هنوز در خاطره‌ها جا دارد. این طرح‌ها را نقطه‌ی تحولی در معماری پس از انقلاب می‌دانند که یخ بسته‌شده معماری پس از انقلاب را آب کرد.

جایزه‌ی نخست و مقام اول این مسابقه به طراحی او – برج سه‌تایی بلندی که دروازه‌ی علم میانه‌ی آن جا داده شده بود ـ تعلق گرفت؛ اما هنوز هیچ‌کس نمی‌داند چرا طرح پنجم اجرا شد که البته هنوز نیمه‌کاره مانده است.

میرمیران مشاور مادر شهر بم هم بود؛ طرح توسعه‌ی شاه‌چراغ روی میز کارش پهن و نیمه کار ماند و بازسازی محوطه ارگ کریم‌خانی شیراز هم.

پروژه‌ی کتابخانه شورای شهر کانسای، پروژه موزه ملی آب ایران و طرح بزرگراه نواب، توسعه‌ی میدان بهارستان، مجموعه‌ی کریمخان زند شیراز، طرح توسعه حرم حضرت معصومه (س) و فعالیت در زمینه طراحی شهری اصفهان شیراز و تهران – طرح نواب، در کارنامه‌ی مفید کاری‌اش ماندگار ماند.

آثار میرمیران دارای ویژگی تندیس‌گونه‌یی است و نمونه شاخص این ویژگی در پروژه‌ی بانک توسعه صادارت ایران هویداست. او متدهایی را که در جهان می‌آمد، بلافاصله دریافت و در معماری خود به کار می‌بست.

کم کردن از ماده و افزودن به فضا ویژگی مهم کارهای اوست؛ ترکیب معماری با شهر، تعلق به مکان و همگامی با روح زمان ویژگی‌های دیگر آثار میرمیران است.

فانتزی‌های جوان پویای دهه‌ی 40 اجرایی، ساده، بی‌پیرایه و موفق‌تر از پیش شده بودند. ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، با اجرای نمای مسعود عربشاهی حکایت از آن دارد.

ایده نو، خلاقیت، نوآوری و داشتن حرف تازه اصلی‌ترین معیار انتخاب هیات داوری جایزه‌ی معمار ?? برای انتخاب این بنا به عنوان برترین ساختمان‌های پس از انقلاب بود.

کسب 30 جایزه‌ی عموما نخست، تقدیر، لوح، نشان و مدال و تالیف حدود10 مقاله در زمینه‌های مختلف معماری و نیز ده‌ها سخنرانی در دانشگاه‌ها و مجامع مهم و معتبر دنیا، این فارغ‌التحصیل ممتاز دانشگاه تهران را جزو برترین‌های معماری ایران کرده بود.

سیدمحمد خاتمی – رییس جمهوری وقت ایران در سال 83 – نشان دولتی درجه‌ی یک فرهنگ و هنر کشور را به وی اعطا کرد.

بنا بر این گزارش، 10 پروژه برای دور دوم رقابت انتخاب شدند و مهندیس مشاور نقش جهان پارس به خاطر کیفیت هنری برنده شد.

این معمار نامدار ایران دقایقی پس از ظهر روز 30 فروردین 85 درپی عمل جراحی از ناحیه ستون فقرات در آلمان درگذشت و در قطعه‌ی هنرمندان بهشت زهرا (س) به‌خاک سپرده شد.

● رونمایی کتاب «مجموعه آثار میرمیران»

:: آرونا

سید هادی میرمیران را بدون اغراق تاثیر گذارترین معمار بعد از دوره دفاع 8 ساله 15 سال اخیر درمعماری معاصر ایران است؛ معمار و شهرسازی صاحب سبک و یک معمار مولف در معنای واقعی ….

جمعه هفتم بهمن شرکت عمران و بهسازی شهری طی مراسمی کتاب مجموعه آثار سید هادی میرمیران شامل گزیده‌ای از طرح‌ها، عکس ها و پروژه‌های این معمار پیش کسوت را به عموم معرفی خواهد کرد.

سیدهادی میرمیران 60 سال پیش در قزوین متولد شد، او کارشناسی ارشد معماری خود را از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران 37 سال پیش با بالاترین نمره دریافت کرد. فعالیت حرفه ای او را می توان به سه دوره تقسیم کرد.

بین سال های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷: او در شرکت ملی فولاد ایران و در سازمان برنامه ریزی شهری در کارگاه معماری اش، سمت ریاست معماران را داشت.

بین سال های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷: در شرکت خانه سازی ایران ریاست قسمت طراحی را برعهده داشت و در سازمان خانه سازی و توسعه شهری اصفهان نیز سرمعمار قسمت طراحی بود.

از سال ۱۳۶۷ تاکنون: او مدیر شرکت مشاور نقش جهان پارس است.

سید هادی میرمیران همچنین در آموزش معماری فعال است.

– استاد دانشگاه علم و صنعت دانشکده معماری از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۶

– استاد دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده هنر معماری واحد مرکز از سال ۱۳۷۷ تاکنون

– استاد دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده معماری شیراز از سال ۱۳۷۴ تاکنون

– استاد دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده معماری همدان از سال ۱۳۷۴ تاکنون

– از سال ۱۳۶۸ او در زمینه تهیه مقالات فعالیت کرده است که از آخرین این مقالات که به هجده عدد می رسند، می توان به مقاله «تاثیر معماری اسلامی بر سازه های مذهبی مسیحیان و کلیمیان» اشاره کرد که در سال گفت وگوی تمدن ها در دانشگاه پردیس اصفهان ارائه شد.

یکی دیگر از آخرین مقالات او «معماری نوین ایران» در گردهمایی «معماری دنیای درحال تحول» در موزه هنرهای معاصر در سال 1381 ارائه شد.

هادی میرمیران همچنین در گردهمایی های تخصصی و ارائه مقالات فعال است.

افتخارات شخصی او:

– دریافت تقدیرنامه از سوی جامعه مهندسان مشاور ایران به خاطر «معرفی» معماری ایران در سال ۱۳۷۵

– برنده «جایزه مهراز۱۳۸۲ »

– انتخاب شده به عنوان معمار برتر توسط مهندسان معمار ایران در سال ۱۳۸۲.

– دریافت نشان ملی از دستان ریاست جمهوری و…

حضور در مراسم جمعه 7 بهمن در ساعت 5 بعد از ظهر برای عموم آزاد است.

مکان: فروشگاه بزرگ شهر کتاب، نشر کارنامه، خیابان شهید باهنر (نیاوران)، شماره 426

   سیدهادی میرمیران به سال ۱۳۲۳ در قزوین به دنیا آمد. در سال ۱۳۴۷ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد.

فعالیت حرفه ای این هنرمند معمار تقریباً به سه دوره مساوی تقسیم می شود :

در فاصله ۱۳۴۷- ۱۳۵۷ او در شرکت ملی ذوب آهن ایران، در اصفهان سرپرست کارگاه معماری واحد طراحی و شهرسازی بوده و مسئولیت تهیه و اجرای طرح های متعددی را در زمینه مجموعه های مسکونی، بناهای عمومی و طرح های شهری در شهرهای جدید الاحداث پولادشهر، زیرآب و زرندنو به عهده داشته است.

از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۷ ضمن ادامه فعالیت در ذوب آهن، با شرکت خانه سازی ایران و اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان همکاری کرده است.در شرکت خانه سازی ایران مسئولیت سرپرستی واحد طراحی و در اداره کل مسکن و شهرسازی اصفهان مسئولیت تهیه طرح جامع شهر اصفهان و «طرح منطقه شهری اصفهان» با او بوده است.  او در اصفهان برای اولین بار- در حوزه رسمی شهرسازی کشور- مفهوم «منطقه شهری» را به طور جدی مطرح کرد و با ارائه بسیار درخشان طرحی موفق، در فرآیندی سخت و طولانی از جلسات بررسی و تصمیم گیری در کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، توانست ضرورت توجه به مناطق شهری، کشور را به منزله عرصه هایی مشخص، مجزا و مستقل در «حوزه مدیریت و برنامه ریزی شهری» نشان دهد.

 از سال ۱۳۶۷ نیز میرمیران به عنوان مؤسس و مدیرعامل شرکت مهندسان مشاور نقش جهان پارس به کار در زمینه شهرسازی و معماری ادامه داد. طی این دوره تهیه طرح های متعدد شهری به ویژه چند طرح بسیار موفق برای احیای مجموعه کریمخانی شیراز، احیا و بهسازی مجموعه میدان کهنه و مسجد جامع عتیق اصفهان و بدنه سازی خیابان چهار باغ اصفهان و نیز شرکت پیگیر و فعالانه او در تمامی مسابقات مهم معماری داخلی- و یک مسابقه بین المللی- و موفقیت چشمگیر او در اغلب این مسابقات به عنوان برنده، همچنین کسب رتبه اول جایزه بزرگ معمار سال ۱۳۸۲ برای ساختمان کانون وکلای تهران و رتبه دوم جایزه معمار سال ۱۳۸۰ برای مجتمع فرهنگی- ورزشی رفسنجان و دریافت نشان فرهنگ و هنر او را به عنوان چهره شاخص و سرشناس معماری و شهرسازی معاصر ایران مطرح کرد.
   مرحوم میرمیران معماری ایران را یکی از برجسته ترین های تاریخ معماری جهان می دانست و علاقه وافری به این معماری داشت.  او در یکی از گفت وگوهایش در این باره گفته است: «من شیفتگی زیادی به معماری ایرانی دارم و برای آن ارزش بسیاری قائلم. معتقدم در تاریخ معماری جهان، اگر معماری ایران یکی از برجسته ترین اجزا نباشد، از برجسته ترین هاست. چون اولاً تداوم دارد. یعنی معماری ایران در دوران قبل از هخامنشیان تا اواخر دوره قاجار به هم پیوسته است. قطع و انفصال ندارد. در همه این دوره ها هم نمونه های مهمی داشته که در تاریخ معماری جهان اثر گذاشته است. مثل تخت جمشید، ایوان مدائن، مقبره سلطانیه و …… بشر باید بتواند به هنر معماری دلخوش باشد. معماران هم باید چیزهایی بسازند که دلخوشی بیاورد… معماری معمار مهم است، باقی امور را دیگران هم می توانند انجام دهند. لوکوربوزیه حتی کشتی هم طراحی می کرد. ویژگی او این بود که همیشه تلاش می کرد چیز جدیدی به وجود آورد، چیز تازه ای خلق کند. ما باید همین را از او یاد بگیریم.بیشتر از معماری لوکوربوزیه باید معماربودن را از او یاد بگیریم. منظور من این نیست که همه باید لوکوربوزیه باشند. هزاران نفر باید بتواند ساختمانهای خوب بسازند. در میان آنها ده نفر هم معمار خوب می شوند. هر کدام که استطاعت خلاقیت داشته باشد.
   ایرج اعتصام در روز مراسم تشییع پیکر مرحوم میرمیران تأکید کرد که عشق و احترام میرمیران به ارزش های معماری گذشته ایران همواره در تمام گفتارها و آثار او منعکس بود. به اعتقاد میرمیران، ضروری است روح و روحیه معماری گذشته ایران را با پیشرفت فنی روز عجین کرد. او عاشق معماری بود و زندگی اش را وقف معماری کرد. میراث تئوری و عملی به جای مانده از میرمیران باید حفظ شده و گسترش یابد.جلیل حبیب اللهیان نیز گفته است: میرمیران تنها چهره ای ماندگار در فرهنگ و هنر ایران نیست، بلکه نمونه ای از استقامت و پایداری در برابر بیماری و مرگ بود. مصادف شدن روز معمار با نام هادی میرمیران، این روز را جاودانه تر کرد.بهرام فریور صدری نیز هادی میرمیران را معمار ایرانی می نی مالیستی دانست که مشخصه های ایرانی را در کارهایش عیناً اجرا می کرد و کارهای دقیق، بدیع و تازه ارائه می داد. به اعتقاد صدری، جامعه حرفه ای به میرمیران بدهکار است تا کارهای او را تحلیل کند.علیرضا قهاری رئیس انجمن مفاخر ایران تأکید کرده است که انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت دائمی فرهنگی ایران و نیز تأسیس موزه ملی معماری، دو پیشنهاد اساسی و مهم میرمیران در روزهای پایان حیاتش بوده است. مهندس میرمیران به جمعیت، انجمن، شهر و استان خاصی تعلق ندارد، بلکه او یک معمار ملی است، با ایده های شرقی و پشتوانه باشکوه معماری فاخر و اصیل ایرانی. انجمن و دوستداران میرمیران، تندیسی از این معمار فرهیخته را تهیه می کنند.

  زنده یاد مهندس هادی میرمیران پس از گذران یک دوره بیماری صعب العلاج در بیمارستانی در آلمان درگذشت. روحش شاد و یادش تا ابد گرامی باد

---

راهبری نوشته‌ه